Marathi Current Affairs [मराठी चालू घडामोडी 2024-25]

Notes:
निम्मलकुंटा कारागीरांच्या कलमकारी चित्रांसह बांबू विणलेल्या पेट्या राष्ट्रपती भवनात प्रदर्शित केल्या जातील. कलमकारी ही आंध्र प्रदेशातील लोकप्रिय हाताने रंगवलेली किंवा ब्लॉक प्रिंट केलेली कापडी कला आहे. ही कला 16-17 व्या शतकात कुतुब शाहींच्या काळात तेलंग प्रदेशात उदयास आली, जो आता आंध्र प्रदेश आणि तेलंगणाचा भाग आहे. “कलम” म्हणजे लेखणी आणि “कारी” म्हणजे कारागिरी, ज्यामुळे कौशल्यपूर्ण कलाकुसर अधोरेखित होते.

Notes:
Google च्या पाठिंब्याने Pixxel ने भारताचा पहिला खासगी उपग्रह समूह प्रक्षेपित केला आहे, ज्यामुळे देशाच्या खासगी अंतराळ क्षेत्रात एक महत्वपूर्ण टप्पा गाठला आहे. हे उपग्रह हायपरस्पेक्ट्रल इमेजिंग तंत्रज्ञानाचा वापर करून कृषी, खाणकाम, पर्यावरणीय देखरेख आणि संरक्षणासाठी प्रकाशाच्या विविध पट्ट्यांमध्ये सखोल डेटा मिळवतात. या तंत्रज्ञानाने पीक उत्पादन सुधारण्यात, संसाधनांचा मागोवा घेण्यात, तेल गळतीचे निरीक्षण करण्यात आणि विद्यमान तंत्रज्ञानापेक्षा चांगली माहिती देण्यात मदत होऊ शकते. २०२५ च्या मध्यापर्यंत आणखी तीन उपग्रह प्रक्षेपित होण्याची अपेक्षा आहे. जागतिक उपग्रह इमेजरी बाजार २०२९ पर्यंत $१९ अब्जांपर्यंत पोहोचण्याचा अंदाज आहे.

Notes:
केंद्रीय माहिती आणि प्रसारण राज्यमंत्री आणि संसदीय कार्य मंत्री डॉ. एल. मुरुगन यांनी नवी दिल्लीत ग्लोबल तिरुक्कुरल परिषद आयोजित करण्याची घोषणा केली आहे आणि तयारी सुरु आहे. तिरुक्कुरल हे तिरुवल्लुवर यांनी लिहिलेले एक क्लासिक तमिळ ग्रंथ आहे ज्यात 1330 द्विपदी आहेत. या द्विपदींमध्ये नैतिकता, शासन, प्रेम आणि अध्यात्मिकता याबद्दल ज्ञान दिलेले आहे. हे तीन विभागांत विभागलेले आहे: अरम (सद्गुण), पोरुल (धन) आणि इनबम (प्रेम), ज्यात नैतिक आणि व्यावहारिक मार्गदर्शनाचा समावेश आहे. द्विपदींमध्ये संक्षिप्तता आणि काव्यात्मकता असल्यामुळे त्या लक्षात राहतात आणि उद्धृत करण्यायोग्य आहेत. तिरुक्कुरलने तमिळ संस्कृती आणि जीवनावर खोलवर परिणाम केला आहे.

Notes:
बिहारने ग्रामीण क्रिकेट लीग सुरू करणारे पहिले राज्य बनले आहे. बिहार क्रिकेट असोसिएशनचे (BCA) अध्यक्ष राकेश तिवारी यांच्या नेतृत्वाखाली बिहार ग्रामीण लीग (BRL) आयोजित केली जात आहे. ही लीग अशा खेळाडूंसाठी आहे ज्यांनी जिल्हा किंवा राज्य स्तरावर खेळलेले नाही. 13 ते 23 वयोगटातील गावातील, शाळा आणि महाविद्यालयातील खेळाडू सहभागी होऊ शकतात. सर्व जिल्ह्यांमध्ये टॅलेंट हंट आयोजित करून प्रत्येक जिल्ह्यात 16 संघ तयार केले जातील. 570 जिल्हास्तरीय सामने नॉकआउट स्वरूपात खेळले जातील. शीर्ष खेळाडू 38 संघांसह सुपर लीगमध्ये प्रवेश करतील ज्यात 79 सामने होतील. एकूण 649 सामने खेळले जातील ज्यामध्ये 10,000 सहभागी असतील.

Notes:
अराकू उत्सव ‘चाली’ आंध्र प्रदेशातील अराकू खोर्‍यात आयोजित केला जातो. हे खोरं पूर्व घाटाचा भाग आहे आणि समुद्रसपाटीपासून 600 मीटर ते 900 मीटर उंचीवर आहे. येथे जैवविविधतेने समृद्ध अनंतगिरी आणि सुनकरिमेट्टा राखीव वन आहेत, जे बॉक्साइट खननासाठी ओळखले जातात. ‘आंध्रची ऊटी’ असे ओळखले जाणारे हे खोरं विविध जमातींचे घर आहे, मुख्यतः अराकू जमाती. अराकू अरेबिका कॉफी, जी या खोर्‍यात प्रसिद्ध आहे, तिला 2019 मध्ये जीआय टॅग मिळाला आहे. हे खोरं गालिकोंडा, रक्तकोंडा, सुनकरिमेट्टा आणि चितामोगोंडी सारख्या पर्वतांनी वेढलेले आहे.

Notes:
केंद्रीय अर्थमंत्र्यांनी कापूस शेतीची उत्पादकता वाढवण्यासाठी आणि अतिरिक्त लांब स्टेपल (ELS) कापसाला प्रोत्साहन देण्यासाठी पाच वर्षांचा मिशन जाहीर केला. ELS कापूस, जो वस्त्रोद्योगात सोन्याचा मापदंड मानला जातो, गॉसिपियम बार्बाडेन्स प्रजातीपासून येतो, ज्याला इजिप्शियन किंवा पीमा कापूस असेही म्हणतात. याची तंतूची लांबी 30 मिमी आणि त्याहून अधिक असते, ज्यामुळे तो अधिक मजबूत आणि बारीक बनतो. दक्षिण अमेरिकेत मूळ असलेला हा कापूस मुख्यतः चीन, इजिप्त, ऑस्ट्रेलिया आणि पेरूमध्ये पिकवला जातो. भारतात, तो महाराष्ट्र आणि तामिळनाडूच्या काही भागांमध्ये पिकवला जातो.

Notes:
भारतीय निवडणूक आयोगाने (ECI) “चांद्रयान से चुनाव तक” हा उपक्रम पश्चिम दिल्ली येथे विधानसभा निवडणुकीदरम्यान सुरू केला. या अभियानाचा उद्देश भारताच्या अंतराळ क्षेत्रातील कामगिरी, विशेषतः चांद्रयान मोहिमेला निवडणूक प्रक्रियेशी जोडून मतदारांना सहभागी करणे आहे. मतदारांमध्ये जागरूकता वाढवून सहभाग प्रोत्साहित करण्यासाठी ही एक नाविन्यपूर्ण पद्धत आहे.

Notes:
राष्ट्रीय व्याघ्र संवर्धन प्राधिकरणाने (NTCA) मध्य प्रदेशातील मोरंड-गंजाल सिंचन प्रकल्पावर इशारा दिला आहे. या प्रकल्पात होशंगाबाद, बेतूल, हरदा आणि खंडवा जिल्ह्यांमध्ये सिंचन सुधारण्यासाठी मोरंड आणि गंजाल नद्यांवर दोन धरणे बांधणे समाविष्ट आहे. यामुळे 644 कुटुंबांचे, त्यापैकी 604 आदिवासी कुटुंबांचे विस्थापन होऊ शकते. हे प्रकल्प सतपुडा आणि मेलघाट व्याघ्र राखीव क्षेत्रांदरम्यानच्या महत्त्वपूर्ण व्याघ्र मार्गाचे नाश करू शकते, ज्यामुळे बिबटे, लांडगे, रानकुत्रे आणि तरस यांसारख्या प्रजातींना धोका निर्माण होऊ शकतो.

Notes:
अनुसंधान राष्ट्रीय संशोधन फाउंडेशन (ANRF) ने J. C. Bose Grant (JBG) योजना सुरू केली आहे. ही योजना पूर्वीच्या विज्ञान आणि अभियांत्रिकी संशोधन मंडळाच्या (SERB) J. C. Bose Fellowship चे पुनर्रचना आहे. हा अनुदान वरिष्ठ भारतीय वैज्ञानिक आणि अभियंत्यांच्या उत्कृष्ट योगदानाची ओळख करून देतो. प्रकाशने, पेटंट्स, तंत्रज्ञान हस्तांतरण, पुरस्कार आणि अनुदानांमध्ये सिद्ध केलेल्या उत्कृष्टतेसह वरिष्ठ संशोधकांना समर्थन करते. हे विज्ञान, तंत्रज्ञान, शेती, वैद्यकीय, मानवता आणि सामाजिक विज्ञान अशा विविध क्षेत्रांना समाविष्ट करते.

Notes:
NTPC Ltd ने पाणी प्रतिकारक्षमता श्रेणीत फॉरवर्ड फास्टर सस्टेनेबिलिटी अवॉर्ड 2025 जिंकला. हा पुरस्कार 13 फेब्रुवारी रोजी चेन्नई येथे UN ग्लोबल कॉम्पॅक्ट नेटवर्क इंडिया (UN GCNI) द्वारे प्रदान करण्यात आला. NTPC ला जलसंवर्धन आणि शाश्वत जलव्यवस्थापन उपक्रमांसाठी ओळख मिळाली. हा पुरस्कार UN शाश्वत विकास उद्दिष्टांशी जुळतो. NTPC कमी करणे, पुनर्वापर आणि पुनर्वापर या तत्त्वांचे पालन करते आणि प्रगत सांडपाणी उपचारांचा वापर करते. ते स्वच्छ पाण्याच्या प्रवेशास प्रोत्साहन देते, जलस्रोत पुनर्संचयित करते आणि संवर्धनाविषयी जागरूकता वाढवते. कंपनी जल कार्यक्षमता आणि शाश्वततेत उद्योग मानके प्रस्थापित करते.