Marathi Current Affairs [मराठी चालू घडामोडी 2025-26]

Notes:
इंटरनॅशनल इन्स्टिट्यूट फॉर मॅनेजमेंट डेव्हलपमेंट (IMD) ने 2023 चे जागतिक डिजिटल स्पर्धात्मकता रँकिंग (WDCR) अनावरण केले.
IMD च्या अभ्यासानुसार, भारताने सायबर सुरक्षा ज्ञानाच्या बाबतीत लक्षणीय कामगिरी केली आहे परंतु तंत्रज्ञान आणि भविष्यातील तयारी यासारख्या आघाड्यांवर त्याचा अभाव आहे.
६४ अर्थव्यवस्थांमध्ये भारत ४९व्या क्रमांकावर आहे.

Notes:
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी अहमदाबादच्या बाहेरील त्यांच्या पाळीव प्रकल्प GIFT सिटीसाठी एक नवीन दृष्टीकोन उघड केला आहे.
2011 मध्ये सुरू झालेल्या गिफ्ट सिटीचे उद्दिष्ट मुंबईला टक्कर देण्यासाठी आर्थिक राजधानी बनण्याचे आहे. हे शहर आंतरराष्ट्रीय वित्त आणि तंत्रज्ञान सेवांसाठी गतिशील परिसंस्था म्हणून डिझाइन केलेले आहे.
हे सध्या ओरॅकल आणि बँक ऑफ अमेरिका सारख्या प्रमुख नावांसह 400-पेक्षा जास्त कंपन्यांमधील 20,000 पेक्षा जास्त कर्मचारी होस्ट करते.
निव्वळ-शून्य उत्सर्जन साध्य करण्याच्या भारताच्या उद्दिष्टाशी संरेखित होऊन, GIFT सिटी हवामान वित्तपुरवठासाठी जागतिक केंद्रात विस्तारण्याची मोदींची कल्पना आहे.
नियामक बदलांचा विचार केला जात आहे, जसे की GIFT सिटी येथे विदेशी चलनांवर भारतीय कंपन्यांची थेट सूचीकरण करण्याची परवानगी देणे.
हे शहर आधीच गुंतवणूकदारांसाठी अनेक प्रोत्साहने ऑफर करते, ज्यात महत्त्वपूर्ण कर लाभांचा समावेश आहे. GIFT सिटी अधिक उत्साही आणि आकर्षक बनवण्यासाठी, प्रस्तावित मास्टर प्लॅनमध्ये गृहनिर्माण प्रकल्प, मनोरंजन सुविधा, रिव्हरफ्रंट एरिया पूर्ण करणे आणि मेट्रो नेटवर्क सक्रिय करणे यांचा समावेश आहे.
GIFT सिटीच्या विकासाला चालना देण्यासाठी पंतप्रधान मोदींचा सहभाग महत्त्वाकांक्षी प्रकल्पासाठी पुढील महत्त्वाचा अध्याय आहे.

Notes:
Essequibo प्रदेश हा Essequibo नदीच्या पश्चिमेला 159,500 KM² क्षेत्र आहे.
हा प्रदेश गयाना आणि व्हेनेझुएला द्वारे विवादित आहे आणि त्याला स्पॅनिशमध्ये Esequibo किंवा Guayana Esequiba म्हणून देखील ओळखले जाते.
1899 च्या पॅरिस आर्बिट्रल अवॉर्डच्या आधारे हा प्रदेश गयानाद्वारे नियंत्रित केला जातो परंतु व्हेनेझुएलानेही त्यावर दावा केला आहे.
व्हेनेझुएलाने 1899 मध्ये हा प्रदेश यूकेला देण्याचा निर्णय अन्यायकारक होता असे म्हटले आहे.
हे प्रकरण सध्या आंतरराष्ट्रीय न्यायालयासमोर आहे,  व्हेनेझुएलाचे म्हणणे आहे की न्यायालयाला त्यावर निर्णय देण्याचा अधिकार नाही.
डिसेंबर 2023 मध्ये गयाना आणि व्हेनेझुएलाने तेल समृद्ध प्रदेशावरील वाद सोडवण्यासाठी बळाचा वापर न करण्याचे मान्य केले.
लॅटिन अमेरिका आणि कॅरिबियन राष्ट्रांचे प्रतिनिधित्व करणाऱ्या आंतरसरकारी संस्था CELAC आणि CARICOM यांच्यासह शेजारच्या ब्राझीलने या बैठकीचे आयोजन केले होते.

Notes:
भारत सरकार आणि आशियाई विकास बँक (ADB) यांनी 15 डिसेंबर 2023 रोजी $250 दशलक्ष धोरण-आधारित कर्जावर स्वाक्षरी केली जी उत्पादन क्षेत्राला अधिक स्पर्धात्मक बनवण्यासाठी, राष्ट्रीय पुरवठा साखळी मजबूत करण्यासाठी आणि प्रादेशिक आणि जागतिक मूल्य साखळ्यांशी संबंध मजबूत करण्यासाठी औद्योगिक कॉरिडॉरच्या विकासाला पाठिंबा आणि अधिक चांगल्या नोकऱ्या निर्माण करत राहील.
नॅशनल इंडस्ट्रियल कॉरिडॉर डेव्हलपमेंट प्रोग्राम (NICP) ची संकल्पना जागतिक दर्जाच्या उत्पादन सुविधांना प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि भारतातील भविष्यकालीन औद्योगिक शहरे विकसित करण्यासाठी करण्यात आली आहे.
कार्यक्रमांतर्गत 11 औद्योगिक कॉरिडॉर विकसित केले जात आहेत.
हे वाणिज्य आणि उद्योग मंत्रालयाच्या उद्योग आणि अंतर्गत व्यापार प्रोत्साहन विभागाच्या (DPIIT) प्रशासकीय नियंत्रणाखाली आहे.

Notes:
व्हाईस अॅडमिरल दिनेश के त्रिपाठी यांनी अलीकडेच नौदल उपप्रमुख म्हणून महत्त्वपूर्ण भूमिका स्वीकारली.
1 जुलै 1985 रोजी भारतीय नौदलातील त्यांची गौरवशाली कारकीर्द सुरू झाली आणि तेव्हापासून त्यांनी सध्याच्या नियुक्तीपूर्वी वेस्टर्न नेव्हल कमांडचे फ्लॅग ऑफिसर कमांडिंग-इन-चीफ म्हणून काम करण्यासह विविध महत्त्वाच्या पदांवर काम केले आहे.
व्हाईस अॅडमिरल त्रिपाठी हे दळणवळण आणि इलेक्ट्रॉनिक वॉरफेअरमधील त्यांच्या स्पेशलायझेशनसाठी ओळखले जातात आणि नौदलातील विविध ऑपरेशनल आणि स्ट्रॅटेजिक क्षमतांमध्ये त्यांनी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आहे.
नौदल उपप्रमुख म्हणून त्यांची नियुक्ती त्यांच्या विशिष्ट सेवेतील आणखी एक मैलाचा दगड आहे.

Notes:
केंद्रीय अर्थमंत्री नुकतेच वार्षिक ‘हलवा समारंभ’ मध्ये सहभागी झाले होते, ज्यात अर्थसंकल्पाशी संबंधित दस्तऐवज छपाईची सुरुवात झाली होती.
परंपरेमध्ये पारंपारिक मिष्टान्न ‘हलवा’ मोठ्या कढईत तयार करणे समाविष्ट आहे.
ज्याची प्रक्रिया अर्थमंत्र्यांनी सुरू केली आहे.
वित्त मंत्रालयाच्या नॉर्थ ब्लॉक तळघरात आयोजित ते वार्षिक आर्थिक विवरण तयार करण्यात गुंतलेल्या अधिकाऱ्यांच्या निरोपाचे प्रतीक आहे.
समारंभानंतर अधिकारी ‘लॉक-इन’ कालावधीमध्ये प्रवेश करतात आणि बजेट दस्तऐवज सादर होईपर्यंत गोपनीयता राखण्यासाठी स्वतःला वेगळे करतात.

Notes:
राजेंद्र प्रसाद गुप्ता हे राजस्थानचे नवे महाधिवक्ता आहेत.
भारतात ॲडव्होकेट जनरल हे राज्य सरकारचे कायदेशीर सल्लागार आहेत.
प्रत्येक राज्याचे राज्यपाल एका ॲडव्होकेट जनरलची नियुक्ती करतात जो उच्च न्यायालयाचा न्यायाधीश म्हणून नियुक्त होण्यास पात्र असतो.

Notes:
एका नवीन अभ्यासात रेड कोलोबस हे उष्णकटिबंधीय जंगल संवर्धनाची गुरुकिल्ली आहे, असे आढळून आले.
संपूर्ण आफ्रिकेत संकटात सापडलेले रेड कोलोबस महत्त्वपूर्ण जैवविविधता निर्देशक आहेत आणि जागतिक स्तरावर दोन प्रमुख सिमियन गटांपैकी एक आहेत.
शिकार आणि अधिवास नष्ट झाल्यामुळे नामशेष होण्याच्या मार्गावर अर्ध्याहून अधिक Endangered किंवा Critically Endangered आलेले आहेत.
IUCN च्या नेतृत्वाखालील रेड कोलोबस संवर्धन कृती योजना, त्यांचे संवर्धन, आफ्रिकेतील जंगलांचे रक्षण करणे आणि असुरक्षित शिकारीला आळा घालणे हे उद्दिष्ट आहे.

Notes:
राहुल द्रविडच्या जागी भारतीय पुरुष क्रिकेट संघाचे मुख्य प्रशिक्षक म्हणून माजी भारतीय क्रिकेटपटू गौतम गंभीरची नियुक्ती करण्यात आली आहे. BCCI सचिव जय शाह यांनी 9 जुलै 2024 रोजी घोषित केले की, गंभीर यांचा कार्यकाळ तीन वर्षांचा असेल. 2026 T20 विश्वचषक, 2027 एकदिवसीय विश्वचषक आणि 2025 ICC चॅम्पियन्स ट्रॉफी यासारख्या महत्त्वाच्या स्पर्धांमध्ये गौतम गंभीर संघाची देखरेख करतील.

Notes:
रशियाच्या वॅग्नर भाडोत्री गटाने ईशान्य मालीमधील फुटीरतावादी सैन्याबरोबरच्या लढाईत कमांडरसह गंभीर नुकसान नोंदवले.
येवगेनी प्रिगोझिन आणि दिमित्री उत्किन यांनी स्थापन केलेली वॅग्नर ही खाजगी लष्करी कंपनी 2014 मध्ये रशियाने क्राइमियाच्या जोडणीच्या वेळी उदयास आली आणि सीरिया, लिबिया आणि मालीसह अनेक देशांमध्ये कार्यरत आहे.
रशियामध्ये तांत्रिकदृष्ट्या बेकायदेशीर असूनही वॅग्नर भाडोत्री गटाने 2022 मध्ये “खाजगी लष्करी कंपनी” म्हणून नोंदणी केली.