Marathi Current Affairs [मराठी चालू घडामोडी 2024-25]

Notes:
दिल्लीतील इंदिरा गांधी आंतरराष्ट्रीय विमानतळाने नेट झिरो कार्बन उत्सर्जन विमानतळाचा दर्जा प्राप्त केला, असा दर्जा प्राप्त करणारे हे भारतातील पहिले विमानतळ आहे. विमानतळाने स्कोप 1 आणि स्कोप 2 उत्सर्जन 90% कमी केले आणि बाकीचे ऑफसेट केले.
मूलतः 2030 पर्यंत निव्वळ शून्य करण्याचे उद्दिष्ट ठेवून अक्षय ऊर्जा, इलेक्ट्रिक वाहने, शून्य कचरा कार्यक्रम आणि हरित पायाभूत सुविधांद्वारे हे उद्दिष्ट आधी पूर्ण केले. 2050 पर्यंत स्कोप 3 उत्सर्जनात निव्वळ शून्य गाठण्याचे विमानतळाचे उद्दिष्ट आहे.

Notes:
हिंसक वादळादरम्यान पाण्याच्या प्रवाहामुळे इटलीतील सिसिली येथे एक लक्झरी नौका बुडाली, ज्यामुळे एकाचा मृत्यू झाला आणि सहा लोक बेपत्ता झाले.
Waterspout हे हवेचे फिरणारे स्तंभ (A rotating column of air and mist over water) आहेत जे पाण्यावर तयार होतात, चक्रीवादळासारखे असतात परंतु सामान्यतः कमकुवत असतात.
Waterspout हे 5-10 मिनिटे टिकतात, सरासरी व्यास 50 मीटर आणि वाऱ्याचा वेग 100 किमी/ताशी असतो.
जेव्हा थंड हवा पाण्यावरून सरकते तेव्हा गोऱ्या हवामानातील जलस्रोत तयार होतात, तर चक्रीवादळाचे पाणी गडगडाटी वादळांशी जोडलेले असते.

Notes:
(NEUFC) नॉर्थईस्ट युनायटेड एफसीने पेनल्टी शूटआऊटमध्ये मोहन बागान सुपर जायंटचा 4-3 असा पराभव करून पहिले ड्युरंड कप जेतेपद पटकावले.
31 ऑगस्ट 2024 रोजी कोलकाता येथील विवेकानंद युवा भारती क्रीडांगण येथे अंतिम सामना झाला.
आशियातील सर्वात जुनी फुटबॉल स्पर्धा 133 वा ड्युरंड कप कोलकाता, कोक्राझार, जमशेदपूर आणि शिलाँग येथे 27 जुलै ते 31 ऑगस्ट 2024 या कालावधीत खेळली गेली.
ड्युरंड कप ही आशियातील सर्वात जुनी फुटबॉल स्पर्धा आहे आणि 2024 ची आवृत्ती तिचे 133 वे वर्ष होते.
गुवाहाटी, आसाम येथे स्थित नॉर्थईस्ट युनायटेड एफसी (NEUFC) हा इंडियन सुपर लीगमधील ईशान्येकडील एकमेव क्लब आहे.

Notes:
रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्रालयाने (MoRTH) भारतात ग्लोबल नेव्हिगेशन सॅटेलाइट सिस्टम (GNSS) आधारित इलेक्ट्रॉनिक टोल कलेक्शन (ETC) प्रणालीची घोषणा केली.
टोल प्लाझावरील गर्दी कमी करण्यासाठी इंडियन हायवेज मॅनेजमेंट कंपनी लिमिटेड (IHMCL) ने ही प्रणाली विकसित केली आहे.
इलेक्ट्रॉनिक टोल कलेक्शन (ETC) हे रिअल-टाइम ट्रॅफिक डेटा प्रदान करते, ज्यामुळे अधिकारी वाहतूक प्रवाह कार्यक्षमतेने व्यवस्थापित करू शकतात.
जेव्हा गर्दी मर्यादा ओलांडते तेव्हा सूचना पाठवल्या जातात, लेन समायोजन सुचवतात.
इलेक्ट्रॉनिक टोल कलेक्शन (ETC) प्रणाली व्यत्ययांचा अंदाज लावण्यासाठी वेळोवेळी वाहतूक ट्रेंड आणि हवामान आणि स्थानिक घटनांमधील घटकांचे विश्लेषण करते. उत्तम वाहतूक व्यवस्थापनासाठी टोल प्लाझा GIS तंत्रज्ञान वापरून मॅप केले जातात.

Notes:
चीनचे अध्यक्ष शी जिनपिंग यांनी बीजिंगमधील चीन-आफ्रिका सहकार्यावरील (FOCAC) नवव्या मंचावर आफ्रिकन देशांना $51 अब्ज देण्याचे वचन दिले.
चीन 30 पायाभूत सुविधा प्रकल्पांना मदत करेल, 360 अब्ज युआन आर्थिक सहाय्य देऊ करेल.
या वर्षीची थीम “आधुनिकीकरणासाठी हात जोडणे आणि सामायिक भविष्यासह उच्च-स्तरीय चीन-आफ्रिका समुदाय तयार करणे” अशी आहे.
फोरम ऑन चायना-आफ्रिका सहकार्य (FOCAC) ची स्थापना 2000 मध्ये चीन-आफ्रिका संबंध मजबूत करण्यासाठी करण्यात आली.
चीन आणि आफ्रिकन राष्ट्र यांच्यात फोरम ऑन चायना-आफ्रिका सहकार्य (FOCAC) हा मंच दर तीन वर्षांनी आयोजित केला जातो.

Notes:
राजस्थान राज्य प्रदूषण नियंत्रण मंडळाने 7 सप्टेंबर 2024 रोजी जयपूर येथे निळ्या आकाशासाठी 5व्या आंतरराष्ट्रीय स्वच्छ हवेच्या दिवसाचे आयोजन केले होते.
आंतरराष्ट्रीय स्वच्छ हवा दिवस किंवा स्वच्छ वायु दिवस हा दिवस भारतात स्वच्छ वायु दिवस म्हणूनही ओळखला जातो.
केंद्रीय पर्यावरण, वन आणि हवामान बदल मंत्री भूपेंद्र यादव यांच्या अध्यक्षतेखाली राष्ट्रीय स्वच्छ हवा कार्यक्रम (NCAP) च्या सर्वोच्च समितीची चौथी बैठक झाली.
संयुक्त राष्ट्रांनी 2019 मध्ये 7 सप्टेंबर हा निळ्या आकाशासाठी स्वच्छ हवेचा आंतरराष्ट्रीय दिवस म्हणून घोषित केला.
2024 ची थीम “Invest in clean air now” अशी आहे.

Notes:
परराष्ट्र मंत्रालयाने (MEA) श्री. आर. रवींद्रन यांची आइसलँडमधील पुढील राजदूत म्हणून नियुक्ती केली. त्यांनी त्यांच्या संपूर्ण कारकिर्दीत विविध संस्था आणि ठिकाणी काम केले आहे. आर. रवींद्रन हे 1999 च्या बॅचचे भारतीय परराष्ट्र सेवेतील अधिकारी आहेत. सध्या ते संयुक्त राष्ट्रात भारताचे उप-स्थायी प्रतिनिधी आहेत.

Notes:
विज्ञान आणि तंत्रज्ञान विभागाद्वारे समर्थित सार्वजनिक-खाजगी भागीदारी अंतर्गत भारतातील पहिला CO2-टू-मिथेनॉल पायलट प्लांट पुणे, महाराष्ट्र येथे सुरू करण्यात आला, ज्याची क्षमता दररोज 1.4 टन आहे.
CO2-ते-मिथेनॉल रूपांतरण ऊर्जा संयंत्रांसारख्या औद्योगिक स्रोतांमधून किंवा थेट हवेतून कार्बन उत्सर्जन कॅप्चर करते.
कॅप्चर केलेल्या CO2 ची हायड्रोजनसह विक्रिया होऊन मिथेनॉल तयार होते.
हे तंत्रज्ञान हरितगृह वायू उत्सर्जन कमी करण्यास मदत करते आणि टिकाऊ इंधन स्त्रोत प्रदान करते.
भारताच्या पंचामृत हवामान उद्दिष्टांशी संरेखित करून स्वदेशी कार्बन कॅप्चर अँड युटिलायझेशन (CCU) तंत्रज्ञानाच्या प्रगतीमध्ये हे संयंत्र महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे.

Notes:
नवेगाव-नागझिरा व्याघ्र प्रकल्पातील (NNTR) प्रबळ नर वाघ T9 चा मृत्यू झाला आहे.
महाराष्ट्रातील गोंदिया आणि भंडारा जिल्ह्यात 653.67 चौ.कि.मी. क्षेत्रांमध्ये NNTR व्याघ्र प्रकल्प वसला आहे.
NNTR हे मध्य भारतीय वाघ लँडस्केपमध्ये आहे, ज्यात भारताच्या वाघांच्या लोकसंख्येपैकी एक षष्ठांश वाघ आहेत.
NNTR हे 2013 मध्ये व्याघ्र प्रकल्प म्हणून घोषित करण्यात आले. हे महाराष्ट्राचे पाचवे व्याघ्र प्रकल्प आहे.
NNTR मध्ये नवेगाव राष्ट्रीय उद्यान, नवेगाव, नागझिरा, न्यू नागझिरा आणि कोका वन्यजीव अभयारण्य समाविष्ट आहेत.
कान्हा, पेंच आणि ताडोबा व्याघ्र प्रकल्पाशी नवेगाव-नागझिरा व्याघ्र प्रकल्पाचा संबंध आहे.

Notes:
इराणने तेहरानमधील लष्करी परेडमध्ये “जिहाद” नावाच्या आपल्या नवीनतम बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्राचे अनावरण केले.
हे क्षेपणास्त्र इस्लामिक रिव्होल्युशनरी गार्ड कॉर्प्स (IRGC) एरोस्पेस फोर्सने विकसित केले आहे.
हे इराणच्या संरक्षण तंत्रज्ञानामध्ये नवीन द्रव-इंधन क्षेपणास्त्र प्लॅटफॉर्मचा परिचय म्हणून चिन्हांकित करते.
जिहाद क्षेपणास्त्र आंतरराष्ट्रीय निर्बंध असूनही इराणच्या चालू लष्करी प्रगतीवर प्रकाश टाकते.
इराणच्या क्षेपणास्त्र विकासामुळे पाश्चात्य राष्ट्रांमध्ये त्याच्या संभाव्य अस्थिरतेच्या प्रभावांबद्दल चिंता वाढली आहे.