Marathi Current Affairs [मराठी चालू घडामोडी 2025-26]

Notes:
फिल्ड्स मेडल हे गणितातील नोबेल पारितोषिक देखील वर्णन केले जाते. स्वित्झर्लंडमध्ये काम करणार्‍या युक्रेनियन गणितज्ञ मेरीना व्हायाझोव्स्का यांना 2022 फील्ड मेडलच्या चार प्राप्तकर्त्यांपैकी एक म्हणून नाव देण्यात आले. गणितातील आंतरराष्ट्रीय सहकार्याला प्रोत्साहन देण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय अशासकीय आणि ना-नफा वैज्ञानिक संस्था इंटरनॅशनल मॅथेमॅटिकल युनियन (IMU) द्वारे फील्ड मेडल प्रदान केले जाते.

Notes:
भारतीय नौदल युद्धनौका, INS सातपुडा आणि P8I LRMRASW विमाने सर्वात मोठ्या बहुपक्षीय नौदल सरावांपैकी एक, रिम ऑफ द पॅसिफिक सराव (RIMPAC) मध्ये भाग घेत आहेत. 28 मैत्रीपूर्ण परदेशी देशांच्या नौदलाचा सहभाग असलेला हा सराव अमेरिकेतील हवाई राज्यातील पर्ल हार्बर येथे आयोजित करण्यात आला आहे. INS सातपुडा ही स्वदेशी बनावटीची आणि 6000 टन वजनाची गाईडेड मिसाईल स्टील्थ फ्रिगेट आहे.

Notes:
1905 मध्ये स्वदेशी चळवळ सुरू झाल्याच्या स्मरणार्थ 7 ऑगस्ट रोजी राष्ट्रीय हातमाग दिवस पाळला जातो. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 2015 मध्ये 7 ऑगस्ट हा राष्ट्रीय हातमाग दिवस म्हणून घोषित केला. भारत सरकार हातमाग विणकरांसारख्या विविध योजना सर्वसमावेशक कल्याणकारी योजना, राष्ट्रीय हातमाग विकास कार्यक्रम, सूत पुरवठा योजना आणि सर्वसमावेशक हातमाग क्लस्टर विकास योजना राबवत आहे.

Notes:
तेवीस इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी (IITs) “IInvenTiv” नावाचा एक मेगा संशोधन आणि विकास मेळा आयोजित करतील. संस्थेमध्ये होत असलेल्या संशोधन आणि नाविन्यपूर्ण प्रकल्पांबद्दल सर्वांगीण जागरूकता निर्माण करणे हा या कार्यक्रमाचा उद्देश आहे. नवकल्पनांच्या चांगल्या विकासासाठी विद्यापीठे आणि संस्था, उद्योग आणि आयआयटी यांच्याशीही ते सहकार्य शोधेल.

Notes:
भारतातील महिला हक्क कार्यकर्त्या सृष्टी बक्षी यांना UN SDG Action Awards मध्ये ‘चेंजमेकर’ पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. कार्यकर्त्याने लिंग-आधारित हिंसा आणि असमानतेबद्दल जागरूकता निर्माण करण्यासाठी एका वर्षापेक्षा कमी कालावधीत देशभरात 3,800 किमी प्रवास केला आहे. तिला “लिंग-आधारित हिंसाचाराचा सामना करण्यासाठी आणि सार्वजनिक ठिकाणी सुरक्षित प्रवेशासाठी वकिली केल्याबद्दल” पुरस्कार देण्यात आला.

Notes:
केंद्रीय गृहमंत्रालयाच्या ताज्या लोकसंख्येच्या नमुना सर्वेक्षणानुसार, पश्चिम बंगालमध्ये 54.9% मुलींचे वय 21 वर्षे पूर्ण होण्याआधीच लग्न केले जाते. झारखंडमध्ये, राष्ट्रीय सरासरी 29.5% च्या तुलनेत हा आकडा 54.6% आहे. नमुना नोंदणी प्रणाली (SRS) सांख्यिकी अहवालानुसार, मुलींचे बहुसंख्य पूर्ण होण्याआधी लग्न होण्याचे प्रमाण झारखंडमध्ये 5.8 इतके आहे. राष्ट्रीय स्तरावर ही टक्केवारी 1.9 आहे आणि केरळमध्ये ती 0.0 आहे.

Notes:
WWF ने प्रकाशित केलेल्या ‘लिव्हिंग प्लॅनेट रिपोर्ट’मध्ये असे नमूद केले आहे की 1970-2018 दरम्यान गेल्या पाच दशकांत निरीक्षण केलेल्या वन्यजीव लोकसंख्येमध्ये (सस्तन प्राणी, उभयचर, मासे, सरपटणारे प्राणी) 69% ची घट झाली आहे. अशा घसरणीचे कारण तीव्र आणि विनाशकारी हवामान बदल, प्रदूषण, जमीन आणि अधिवासाचा ऱ्हास, रोग, आक्रमक प्रजाती आणि बरेच काही असू शकते.

Notes:
सुप्रीम कोर्टाने अलीकडेच कर्मचारी पेन्शन (सुधारणा) योजना, 2014 ‘कायदेशीर आणि वैध’ म्हणून कायम ठेवली, तर 15000 रुपयांची वेतन मर्यादा रद्द केली. 2014 च्या दुरुस्तीने कमाल निवृत्ती वेतन (मूलभूत वेतन अधिक महागाई भत्ता) 15,000 रुपये मर्यादित केले. दर महिन्याला. दुरुस्तीपूर्वी, कमाल पेन्शनपात्र पगाराची मर्यादा महिन्याला 6,500 रुपये होती.

Notes:
विविध देशांतून स्थलांतरित पक्ष्यांचे पंजाबमधील हरिके पाणथळ प्रदेशात आगमन होऊ लागले आहे. आतापर्यंत सुमारे 40,000 पक्षी पाणथळ प्रदेशात पोहोचले आहेत. हे उत्तर भारतातील सर्वात मोठे आर्द्र प्रदेश देखील आहे. गेल्या वर्षी 88 विविध प्रजातींचे एकूण 74,869 स्थलांतरित पक्षी आले होते. विविध देशांतून 90 पेक्षा जास्त प्रजातींचे 90,000 हून अधिक स्थलांतरित पक्षी दरवर्षी हरीके पाणथळ प्रदेशात येतात.

Notes:
चीनने त्याच्या चिप निर्यात नियंत्रण उपायांवरून अमेरिकेविरुद्ध जागतिक व्यापार संघटनेत व्यापार विवाद सुरू केला आहे. आक्रमक चीनी सेमीकंडक्टर उद्योगाला सामोरे जाण्याच्या उद्देशाने युनायटेड स्टेट्सने ऑक्टोबरमध्ये काही नियम पारित केले.