Marathi Current Affairs [मराठी चालू घडामोडी 2024-25]

Notes:
सेवानिवृत्त न्यायमूर्ती संजय कुमार मिश्रा यांची केंद्रीय GST कायदा, 2017 अंतर्गत GSTAT चे अध्यक्ष म्हणून नियुक्ती करण्यात आली.
द्वितीय अपील प्राधिकरण GSTAT हे अपील प्राधिकरणाच्या आदेशांविरुद्धच्या अपीलांची सुनावणी करते, विवाद निराकरण एकसमानता सुनिश्चित करते.
GSTAT मध्ये अध्यक्षांच्या नेतृत्वाखालील नवी दिल्लीतील प्रधान खंडपीठ आणि अनेक राज्य खंडपीठांसह दोन तांत्रिक सदस्य (एक केंद्र, एक राज्यातून) यांचा समावेश आहे.

Notes:
दिल्ली उच्च न्यायालयाने प्राण्यांच्या क्रूरतेच्या चिंतेमुळे शहरातील दुग्धशाळांमध्ये ऑक्सिटोसिनच्या वापरावर कारवाई करणे अनिवार्य केले आहे.
ऑक्सिटोसिनच्या गैरवापराचा सामना करण्यासाठी दिल्ली सरकारने पोलिसांच्या सहभागासह साप्ताहिक तपासणी आणि कायदेशीर कारवाईचे आदेश दिले आहेत.
ऑक्सिटोसिन दुधाचे उत्पादन वाढवते परंतु गुरेढोरे आणि मानवांना हानी पोहोचवते, ज्यामुळे गर्भाशयाचे फाटणे आणि दूध दूषित होणे यासारख्या आरोग्य समस्या उद्भवतात.
गैरवापर प्राणी क्रूरता प्रतिबंधक कायदा आणि औषधे आणि सौंदर्यप्रसाधने कायद्याचे उल्लंघन करते, ज्यामुळे प्राणी आणि ग्राहक दोघांनाही धोका निर्माण होतो.

Notes:
दरवर्षी 8 मे रोजी जागतिक रेड क्रॉस आणि रेड क्रेसेंट दिन या मानवतावादी सोसायट्यांच्या प्रयत्नांचा सन्मान करतो.
ज्यात IFRC या प्रकारचा सर्वात मोठा समावेश आहे.
1938 मध्ये रेड क्रॉसच्या 14 व्या आंतरराष्ट्रीय परिषदेपासून उद्भवलेली 8 मे ही तारीख रेड क्रॉसचे संस्थापक जीन हेन्री ड्युनांट यांचा जन्म दर्शवते.
2024 ची या दिवसाची थीम “आपण जे काही करतो ते हृदयातून येते” ही त्यांच्या कृतींवर चालणारी करुणा प्रतिबिंबित करते.

Notes:
आईसलँडमधील क्लाइमवर्क्सद्वारे संचालित मॅमथ हा डायरेक्ट एअर कॅप्चर अँड स्टोरेज (DAC+S) प्लांट ही जगातील सर्वात मोठी सुविधा आहे.
DAC+S तंत्रज्ञान थेट वातावरणातून CO2 कॅप्चर करते.
उत्सर्जन बिंदूंवरील कॅप्चरपेक्षा वेगळे CO2 कायमस्वरूपी भूगर्भात साठवले जाऊ शकते किंवा वापरता येते.
आयपीसीसीच्या सहाव्या मूल्यांकन अहवालानुसार कार्बन डायऑक्साइड रिमूव्हल (सीडीआर) क्रियाकलाप निव्वळ-शून्य CO2 उत्सर्जन साध्य करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण आहेत.

Notes:
फिलीपिन्सने स्कारबोरो शोलच्या पर्यावरणीय हानीबद्दल चीनला आव्हान दिले आणि आंतरराष्ट्रीय छाननीचे आवाहन केले.
दक्षिण चीन समुद्रात वसलेले स्कारबोरो शोल हे सागरी जीवनाने समृद्ध असलेले मासेमारी क्षेत्र आहे.
ज्यावर चीन आणि फिलीपिन्स या दोन्ही देशांनी दावा केला आहे.
कोणतीही भौतिक संरचना नसतानाही युआन राजघराण्यातील ऐतिहासिक मालकीचा उल्लेख करून चीन 2012 पासून सतत तटरक्षकांच्या उपस्थितीने त्यावर नियंत्रण ठेवतो.

Notes:
वाइल्डलाइफ इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडियाच्या मते गंगा आणि तिच्या उपनद्यांमध्ये सुमारे 4,000 डॉल्फिन राहतात.
उत्तर प्रदेशात अंदाजे 2,000 आहेत.
या डॉल्फिनच्या संरक्षणासाठी यूपी सरकारने चंबळमध्ये डॉल्फिन अभयारण्य घोषित केले, जिथे 111 डॉल्फिनची नोंद झाली आहे.
पंतप्रधान मोदींच्या ‘प्रोजेक्ट डॉल्फिन’ने या संकटात सापडलेल्या प्राण्यांबद्दल लोकांची आवड निर्माण केली आहे.
नमामि गंगे उपक्रमाचे उद्दिष्ट 2030 पर्यंत डॉल्फिनची लोकसंख्या स्थिर करणे आणि दुप्पट करणे, प्रदूषण नियंत्रण, पाणथळ जमीन संवर्धन आणि लोकसहभाग यांचा समावेश करणे हे आहे.
रिव्हर डॉल्फिन ही जागतिक स्तरावर लुप्तप्राय प्रजाती आहे.
रिव्हर डॉल्फिन प्रजाती गंगा, यमुना आणि चंबळ यांसारख्या विविध नद्यांमध्ये वाढते.

Notes:
आयुष मंत्रालय आणि अखिल भारतीय आयुर्वेद संस्था (AIIA) यांनी विमा क्षेत्र आणि आयुष आरोग्य सेवा प्रदाते यांच्यातील सहकार्य वाढवण्यासाठी नवी दिल्ली येथे एका कार्यक्रमाचे आयोजन केले होते.
विमा कंपन्यांचे सीईओ आणि सीएमडी आणि आयुष रुग्णालयाचे मालक उपस्थित असलेल्या या कार्यक्रमाचा उद्देश आयुष उपचारांची सुलभता आणि परवडणारीता सुधारणे हा आहे.
महत्त्वाच्या व्यक्तींनी आरोग्यसेवा परवडणारी, प्रवेशयोग्य आणि उच्च दर्जाची बनविण्याच्या वचनबद्धतेवर भर दिला.

Notes:
काँगोमध्ये सेवा करत असलेले UN शांतीरक्षक नाइक धनंजय कुमार सिंग यांना UN च्या आंतरराष्ट्रीय शांती सैनिक दिनादरम्यान मरणोत्तर डाग हमार्स्कजोल्ड पदक प्रदान करण्यात आले.
1997 मध्ये स्थापन करण्यात आलेले हे पदक UN च्या अधिकाराखाली आपल्या प्राणांची आहुती देणाऱ्या शांती सैनिकांना सन्मानित केले जाते.
Dag Hammarskjöld च्या नावावरून शांती सैनिक गमावणाऱ्या राष्ट्रांना दरवर्षी हा पुरस्कार दिला जातो.
हा समारंभ संयुक्त राष्ट्रांच्या मुख्यालयात होतो.
सिंग यांची ओळख जगभरातील शांती सैनिकांच्या समर्पणावर प्रकाश टाकते.

Notes:
अलीकडेच पुराण किल्ला पर्यटन मंत्रालयाने ‘ॲडॉप्ट अ हेरिटेज’ योजनेअंतर्गत दालमिया ग्रुपच्या साभ्यता फाउंडेशनला सुपूर्द केला.
नवी दिल्ली येथे स्थित पुराण किल्ला हा यमुना नदीच्या काठावर बांधलेल्या सर्वात जुन्या किल्ल्यांपैकी एक आहे ज्याला किला-ए-कोहना असेही म्हणतात.
हुमायून आणि शेरशाह सुरी यांच्या नेतृत्वाखाली बांधलेले पुराण किला इस्लामिक आणि हिंदू वास्तुकलेचे मिश्रण प्रतिबिंबित करते.
पुराण किल्ल्याला आयताकृती किल्ल्याला तीन दरवाजे (विशेषत: बारा दरवाजा, इस्लामिक आणि हिंदू घटकांचे संयोजन) आहेत.

Notes:
भारताच्या एकूण व्यापारी मालाच्या शिपमेंटमध्ये 3% घट होऊनही यूएस आणि UAE नंतर नेदरलँड्स हे 2023-24 मध्ये भारताचे तिसरे सर्वात मोठे निर्यात गंतव्यस्थान बनले.
नेदरलँड्सच्या प्रमुख निर्यातीत पेट्रोलियम उत्पादने ($14.29 अब्ज), इलेक्ट्रिकल वस्तू, रसायने आणि फार्मास्युटिकल्स यांचा समावेश होतो.
परिणामी वाणिज्य मंत्रालयाच्या आकडेवारीनुसार नेदरलँडसोबत भारताचा व्यापार अधिशेष $17.4 अब्ज झाला जो 2022-23 मध्ये $13 अब्ज होता.