Marathi Current Affairs [मराठी चालू घडामोडी 2024-25]

Notes:
भारताच्या केंद्रीय मंत्रिमंडळाने शुक्र ग्रहाचा अभ्यास करण्यासाठी व्हीनस ऑर्बिटर मिशन (VOM) ला मंजूरी दिली. या मोहिमेचे उद्दिष्ट शुक्राच्या पृष्ठभाग, भूपृष्ठ आणि वातावरणाचा अभ्यास करणे आणि त्यावर सूर्याचा प्रभाव समजून घेणे आहे. एकेकाळी पृथ्वीसारखा असलेला शुक्र ग्रह निर्जन का झाला याबद्दल माहिती मिळवण्यात ही मोहीम मदत करेल. या मोहिमेमुळे प्रमुख वैज्ञानिक प्रश्नांची उत्तरे मिळतील आणि शुक्र व पृथ्वी यांच्या उत्क्रांतीबद्दल मौल्यवान अंतर्दृष्टी प्राप्त होईल. ISRO या अवकाशयानाचा विकास आणि प्रक्षेपण करेल, ज्याचे नियोजित प्रक्षेपण विंडो मार्च 2028 मध्ये आहे. प्रकल्पाचा एकूण खर्च रु. 1236 कोटी आहे, ज्यामध्ये रु. 824 कोटी अवकाशयान आणि संबंधित घटकांसाठी तरतूद करण्यात आली आहे.

Notes:
बाय (इंडियन) श्रेणी अंतर्गत, डिजिटल कोस्ट गार्ड (DCG) प्रकल्पाच्या संपादनासाठी संरक्षण मंत्रालयाने टेलिकम्युनिकेशन कन्सल्टंट्स इंडिया लिमिटेड (TCIL) सोबत 588.68 कोटी रुपयांच्या करारावर स्वाक्षरी केली.
त्याच्या केंद्रस्थानी, डिजिटल कोस्ट गार्ड (DCG) हा प्रकल्प अत्याधुनिक तांत्रिक क्षमतांनी सुसज्ज असलेल्या टियर-III मानक डेटा केंद्राची स्थापना करत आहे.
हे ICG द्वारे तैनात केलेल्या अनुप्रयोगांचे केंद्रीकृत निरीक्षण आणि व्यवस्थापन सक्षम करते, ICG च्या गंभीर IT मालमत्तेचे दक्ष निरीक्षण सुनिश्चित करते.

Notes:
इजिप्तचे राष्ट्राध्यक्ष अब्देल फताह अल-सिसी यांनी तिस-या सहा वर्षांच्या टर्मसाठी 89.6% मतांनी प्रचंड विजय मिळवला
तरीही इजिप्तच्या मानवाधिकारांच्या रेकॉर्डवर या निवडणुकीवर टीका झाली.
एल-सिसीने गेल्या नऊ वर्षांपासून इजिप्तवर राज्य केले आहे.
गाझा आणि इजिप्तच्या आर्थिक संकटात, उच्च महागाई आणि गरिबीच्या संघर्षाने झाकलेल्या निवडणुकीत त्यांनी तीन अल्प-ज्ञात विरोधकांचा सामना केला.
एक प्रमुख पाश्चात्य सहयोगी, माजी लष्करी अधिकारी एल-सिसी यांनी 2013 मध्ये निवडून आलेल्या इस्लामी राष्ट्राध्यक्षाचा पाडाव केला.
2019 मध्ये घटनादुरुस्तीने त्यांच्या दुसऱ्या कार्यकाळात दोन वर्षांची भर घातली आणि त्यांना पुन्हा निवडणूक लढवण्याची परवानगी दिली.
मोठया प्रमाणात अगोदर झालेल्या निवडणुकीत मतदान 66.8% होते.

Notes:
Ola ने Krutrim चे अनावरण केले आहे.
ChatGPT प्रमाणेच एक “मेड फॉर इंडिया” लार्ज लँग्वेज मॉडेल आहे.
10 भारतीय भाषांसाठी तयार केलेली ही स्वतंत्र AI प्रणाली Ola च्या मोबिलिटी आणि EV उपक्रमांपेक्षा वेगळी आहे.
प्रोप्रायटरी डेटासेटवर प्रशिक्षित या प्रणालीचा उद्देश भारतातील भाषिक विविधता आणि सांस्कृतिक संदर्भांना संबोधित करणे आहे.

Notes:
कुष्ठरोग ज्याला हॅन्सन रोग देखील म्हणतात हा मायकोबॅक्टेरियम लेप्रीमुळे होतो.
ही स्थिती त्वचा, परिधीय नसा, वरच्या श्वसनमार्गाच्या श्लेष्मल पृष्ठभागावर आणि डोळ्यांवर परिणाम करते.
सर्व वयोगटांमध्ये आढळणारा, कुष्ठरोग उपचार करण्यायोग्य आहे.
कुष्ठरोगाचा संसर्ग उपचार न केलेल्या प्रकरणांशी जवळच्या आणि वारंवार संपर्कात असताना नाक आणि तोंडातून थेंबाद्वारे होतो.
भारताने 2005 मध्ये “कुष्ठरोग निर्मूलन” हा दर्जा प्राप्त केला.
Nikusth 2.0  हे कुष्ठरोगासाठी योजना आणि रोडमॅप (2023-27) चे उद्दिष्ट कुष्ठरोगाविरूद्धच्या मोहिमेला चालना देण्यासाठी आहे.
Nikusth 2.0 हे राष्ट्रीय कुष्ठरोग निर्मूलन कार्यक्रम (NLEP) अंतर्गत कुष्ठरोग प्रकरण व्यवस्थापनासाठी एकात्मिक पोर्टल म्हणून काम करते.

Notes:
पेरिहेलियन म्हणजे पृथ्वीच्या लंबवर्तुळाकार कक्षेतील बिंदू जेव्हा तो सूर्याच्या सर्वात जवळ असतो.
2024 मध्ये पेरिहेलियन डे म्हणून ओळखला जाणारा हा कार्यक्रम 3 जानेवारी रोजी होईल जेव्हा पृथ्वी सूर्याच्या 91.4 दशलक्ष मैलांच्या आत येईल.
हे दरवर्षी डिसेंबर संक्रांतीच्या सुमारे दोन आठवड्यांनंतर होते.
जेव्हा पृथ्वी सूर्यापासून सर्वात दूर असते त्या विरुद्ध बिंदूला ऍफेलियन म्हणतात जो 6 जुलै 2024 रोजी होईल.

Notes:
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या अध्यक्षतेखाली केंद्रीय मंत्रिमंडळाने 2021-26 या कालावधीत अंमलबजावणीसाठी भूविज्ञान मंत्रालयाच्या “पृथ्वी विज्ञान (पृथ्वी)” या सर्वसमावेशक योजनेची एकूण किंमत रु. 4,797 कोटी  योजनेला मंजुरी दिली.
PRITHVI मध्ये चालू असलेल्या पाच उप-योजना समाविष्ट आहेत आणि पृथ्वीच्या महत्त्वाच्या चिन्हांचे दीर्घकालीन निरीक्षण वाढवणे आणि टिकवून ठेवणे, हवामान, महासागर आणि हवामान धोक्यांसाठी मॉडेलिंग सिस्टम विकसित करणे आणि सागरी संसाधने शाश्वतपणे एक्सप्लोर करणे आणि त्यांचा वापर करणे हे त्यांचे उद्दिष्ट आहे.
हे सामाजिक, पर्यावरणीय आणि आर्थिक फायद्यांसाठी अर्थ प्रणाली विज्ञानातील ज्ञानाचे सेवांमध्ये भाषांतर करण्याचा देखील प्रयत्न करते.
ही योजना पृथ्वी विज्ञान मंत्रालयाच्या अंतर्गत असलेल्या विविध संस्थांच्या कौशल्याचा लाभ घेऊन, पृथ्वी प्रणाली विज्ञानाच्या विविध पैलूंना समजून घेण्यासाठी आणि त्यावर लक्ष देण्यासाठी महत्त्वपूर्ण गुंतवणूकीचे प्रतिनिधित्व करते.

Notes:
बोईंगने नुकतेच यूएस नेव्हीला दिलेले ओर्का हे एक अतिरिक्त-मोठे अनक्रूड अंडरसी वाहन (XLUUV) आहे.
स्वायत्त पाणबुड्यांचा हा नवीन वर्ग दीर्घकालीन महत्त्वाच्या मोहिमा पार पाडण्यासाठी, समुद्राखालील सागरी वर्चस्व प्राप्त करण्यासाठी विशेषतः बदलत्या वातावरणात आणि वादग्रस्त पाण्यामध्ये तयार करण्यात आला आहे.
ओर्का XLUUV हे समुद्राखालील वाहन तंत्रज्ञानातील लक्षणीय प्रगती दर्शवते.
वाहनापासून पूर्णपणे स्वतंत्रपणे ऑपरेट करण्याची क्षमता आणि मोठ्या पेलोड क्षमतेसह स्वायत्त समुद्राखालील वाहन तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात बोईंगच्या दशकभरातील अग्रगण्य कार्याचे प्रदर्शन करणारा हा विकास सागरी आणि गुप्तचर यंत्रणेतील एक महत्त्वाचा टप्पा आहे.
यूएस नेव्हीला ओरकाची डिलिव्हरी भविष्यातील नौदल ऑपरेशन्स आणि समुद्राखालील युद्ध रणनीतींमध्ये त्याची संभाव्य भूमिका अधोरेखित करते.

Notes:
डेन्मार्कने शाश्वत ऊर्जा समाधान क्षेत्रात दोन्ही देशांमधील सहयोगी प्रयत्नांना चालना देण्यासाठी ग्रीन फ्युल्स अलायन्स इंडिया (GFAI) उपक्रमाची घोषणा केली आहे.
नवीन युती हा भारतातील डेन्मार्कच्या दूतावास आणि वाणिज्य दूतावासाच्या नेतृत्वाखाली एक धोरणात्मक पुढाकार आहे.
ग्रीन हायड्रोजनसह हरित इंधन क्षेत्राची प्रगती करणे आणि दोन्ही देशांना कार्बन तटस्थतेचे उद्दिष्ट साध्य करण्यात मदत करणे हे त्याचे उद्दिष्ट आहे.
नऊ डॅनिश संस्थांनी आधीच GFAI चे संस्थापक सदस्य म्हणून वचनबद्ध केले आहे.
2070 पर्यंत भारत कार्बन न्यूट्रॅलिटीकडे ढकलत असताना ही घोषणा झाली आहे तर डेन्मार्कने 2050 चे उद्दिष्ट ठेवले आहे.

Notes:
शक्ती पंप्स (इंडिया) लिमिटेडला भारत सरकारच्या पेटंट कार्यालयाकडून त्यांच्या ‘सोलर फ्लोअर मिल’ नावीन्यतेसाठी पेटंट मिळाले आहे.
कंपनीला मिळालेले हे नववे पेटंट आहे. सौरऊर्जेवर चालणारी पिठाची गिरणी ग्रामीण भागातील विजेची कमतरता दूर करते आणि खर्च वाचविण्यास मदत करते. चेअरमन दिनेश पाटीदार यांनी सांगितले की ते वीजेवर अवलंबून असलेल्या गिरण्यांपेक्षा चांगले उपाय देते.