Marathi Current Affairs [मराठी चालू घडामोडी 2025-26]

Notes:
2022 जागतिक जैवविविधता परिषद बॉन, जर्मनी येथे आयोजित केली आहे. जैवविविधता आणि इकोसिस्टम सर्व्हिसेस (IPBES) वरील आंतरसरकारी विज्ञान-धोरण प्लॅटफॉर्म (IPBES) ने घोषित केले की वन्य प्रजातींच्या शाश्वत वापरावरील मूल्यांकन जारी केले जाईल. उपजीविकेसाठी त्यांच्यावर अवलंबून असलेल्या समुदायांचे कल्याण लक्षात घेऊन वन्य प्रजातींचा शाश्वत वापर हा या अहवालाचा केंद्रबिंदू असेल.

Notes:
भारत नुकताच इंटरपोलच्या आंतरराष्ट्रीय बाल लैंगिक शोषण (ICSE) डेटाबेसमध्ये सामील झाला आहे. हे असोसिएशन दृकश्राव्य डेटा वापरून पीडित, गैरवर्तन करणारे आणि गुन्हेगारी दृश्य यांच्यातील दुवे तयार करण्यास अनुमती देईल. CBI, जी इंटरपोल प्रकरणांसाठी भारताची नोडल एजन्सी आहे, डेटाबेसमध्ये सामील झाली आणि भारत त्याच्याशी सहयोग करणारा 68 वा देश बनला.

Notes:
भारताने 2 अब्ज संचयी कोविड-19 लसीकरणाची नोंद केली, ज्याने साथीच्या रोगाविरूद्धच्या लढ्यात जागतिक मैलाचा दगड ओलांडला. भारताने आता विक्रमी 97 टक्के प्रथम डोस कव्हरेज प्राप्त केले आहे, तर 90 टक्के प्रौढ लोकसंख्येला लसीचे दोन्ही डोस मिळाले आहेत. 74% लसीकरण केंद्रे ग्रामीण भारतात स्थापन करण्यात आली आहेत आणि 71% कव्हरेज ग्रामीण भागातून नोंदवले गेले आहे, तर 51.1% प्राप्तकर्त्या महिला आहेत.

Notes:
भारतातील माकड-पॉक्स परिस्थितीवर लक्ष ठेवण्यासाठी केंद्र सरकारने एक टास्क फोर्स स्थापन केला आहे. नीती आयोगाचे सदस्य (आरोग्य) डॉ व्ही के पॉल हे त्याचे प्रमुख आहेत. या टास्क फोर्समध्ये केंद्रीय आरोग्य मंत्रालयाचे सचिव, फार्मा आणि बायोटेक यांचाही समावेश आहे. रोगनिदानविषयक सुविधांचा विस्तार आणि रोगाविरूद्ध लसीकरण तपासण्याबाबत ते सरकारला सल्ला देईल. भारतात आतापर्यंत मंकीपॉक्सचे चार रुग्ण तीन केरळमध्ये आणि एक दिल्लीत आढळले आहेत.

Notes:
CoWIN चा वापर सध्या सार्वत्रिक लसीकरण कार्यक्रम (UIP) साठी केला जात आहे. CoWIN चे प्रमुख आणि राष्ट्रीय आरोग्य प्राधिकरणाचे CEO डॉ. आर.एस. शर्मा यांनी घोषणा केली की हे अॅप लसीकरण केंद्रे शोधण्यात मदत करेल आणि माता आणि नवजात मुलांसाठी प्रतिबंध करण्यायोग्य रोगांसाठी त्यानंतरच्या लसीकरणासाठी स्मरणपत्रे देईल.

Notes:
छत्तीसगडमध्ये प्रथमच किंग कोब्राच्या उपस्थितीची पुष्टी झाली आहे. याआधी छत्तीसगड किंवा मध्य भारताच्या कोणत्याही भागात सर्वात लांब विषारी साप असल्याचा पुरावा उपलब्ध नव्हता. परंतु, कोरबा वन परिक्षेत्रात किंग कोब्राच्या घरट्याच्या ३१ जागा निश्चित झाल्या आहेत. इंटरनॅशनल युनियन फॉर द कॉन्झर्व्हेशन ऑफ नेचर (IUCN) ने रेड लिस्टला असुरक्षित म्हणून घोषित केले आहे. प्रजातींच्या शोधामुळे हवामान बदलाचा प्रजातींवर कसा परिणाम होऊ शकतो यावर प्रश्न उपस्थित झाले आहेत.

Notes:
दुबईत झालेल्या आशिया कप फायनलमध्ये श्रीलंकेने पाकिस्तानचा 23 धावांनी पराभव करत सहावे विजेतेपद मिळवले. श्रीलंकेने 20 षटकांत 170-6 धावा केल्या, भानुका राजपक्षेच्या 45 चेंडूत नाबाद 71 धावा. श्रीलंका क्रिकेट संघाचे प्रशिक्षकपद इंग्लंडचे माजी प्रशिक्षक ख्रिस सिल्व्हरवुड करत आहेत.

Notes:
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांना ‘हेमकोश’ या आसामी शब्दकोशाच्या ब्रेल आवृत्तीची प्रत मिळाली. हेमकोश हा १९व्या शतकातील आसामी शब्दकोषांपैकी एक होता. हेमकोश हा संस्कृत शब्दलेखनांवर आधारित आसामी भाषेतील पहिला व्युत्पत्ती कोश आहे. हेमचंद्र बरुआ यांनी संकलन केले होते.

Notes:
आसाम सरकारने राज्यातील MSME क्षेत्राची सुधारणा करण्यासाठी क्रेडिट गॅरंटी फंड ट्रस्ट फॉर मायक्रो अँड स्मॉल एंटरप्रायझेस (CGTMSE) आणि SIDBI व्हेंचर कॅपिटल फंड यांच्यासोबत दोन सामंजस्य करारांवर स्वाक्षरी केली. गुवाहाटी येथे झालेल्या एमएसएमई कॉन्क्लेव्हमध्ये या करारांवर स्वाक्षऱ्या करण्यात आल्या. CGTMSE सोबतच्या कराराचे उद्दिष्ट आसाममधील सूक्ष्म आणि लघु युनिट्सना दिलेल्या कर्जासाठी अतिरिक्त हमी कव्हरेज प्रदान करणे आहे. SIDBI व्हेंचर कॅपिटल फंड प्रस्तावित आसाम स्टार्ट-अप व्हेंचर कॅपिटल फंडासाठी गुंतवणूक व्यवस्थापक म्हणून काम करेल.

Notes:
माहितीच्या सार्वत्रिक प्रवेशासाठी आंतरराष्ट्रीय दिवस UNESCO द्वारे दरवर्षी 28 सप्टेंबर रोजी साजरा केला जातो. प्रत्येकाला माहिती मिळविण्याचा, प्राप्त करण्याचा आणि वितरित करण्याचा अधिकार आहे या कल्पनेचे समर्थन करणे हा या दिवसाचा उद्देश आहे. 2022 मधील जागतिक परिषदेची थीम ‘कृत्रिम बुद्धिमत्ता, ई-गव्हर्नन्स आणि माहितीचा प्रवेश’ आहे. ही परिषद उझबेकिस्तानमधील ताश्कंद येथे होणार आहे.