Marathi Current Affairs [मराठी चालू घडामोडी 2024-25]

Notes:
आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालयाने 1) आयुष्मान आरोग्य मंदिरे (AAM) आणि एकात्मिक सार्वजनिक आरोग्य प्रयोगशाळा (IPHL) साठी 2) आभासी NQAS मूल्यांकन हे दोन उपक्रम सुरू केले. भारतीय सार्वजनिक आरोग्य मानकांचे (IPHS) अनुपालन सुनिश्चित करणे. स्पॉट फूड लायसन्स इनिशिएटिव्ह संपूर्ण भारतात झटपट परवाना आणि नोंदणीसाठी अन्न सुरक्षा आणि अनुपालन प्रणाली (FoSCoS) प्लॅटफॉर्म वापरते. प्रक्रिया सुलभ करण्याच्या उद्देशाने हे उपक्रम आरोग्य सुविधांचे रिअल-टाइम मॉनिटरिंग वाढवून आणि अन्न सुरक्षा अनुपालन सुलभ करून “सर्वांसाठी आरोग्य सेवा” ला समर्थन देतात.

Notes:
नेदरलँडचे नवे पंतप्रधान झाल्याबद्दल पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी डिक शूफ यांचे अभिनंदन केले आणि भारत-नेदरलँड संबंध अधिक दृढ करण्यासाठी उत्सुकता व्यक्त केली. डच सीक्रेट सर्व्हिसचे माजी प्रमुख 67 वर्षीय स्कूफ यांना राजा विलेम-अलेक्झांडर यांनी शपथ दिली. मार्क रुट्टे यांच्यानंतर डिक शूफ नाटोचे पुढील सरचिटणीस बनतील.

Notes:
अनेक दशकांनंतर स्थानिक पातळीवर नामशेष झालेली भारतीय गौर आंध्र प्रदेशातील नागार्जुनसागर श्रीशैलम व्याघ्र प्रकल्पात (NSTR) दिसली.
सर्वात मोठे आणि सर्वात उंच जंगली गुरे म्हणून ओळखले जाणारे गौर (बॉस गौर) हे मूळचे दक्षिण आणि आग्नेय आशियातील आहे. गौर (बॉस गौर) सदाहरित आणि अर्ध-सदाहरित जंगले आणि मोकळ्या गवताळ प्रदेशांसह ओलसर पानझडी जंगलात राहतात.
भारतीय गौर मोठ्या, अबाधित वनक्षेत्र आणि मुबलक पाणी असलेल्या 1,500-1,800 मीटरच्या खाली डोंगराळ प्रदेशांना राहण्यासाठी प्राधान्य देतात.

Notes:
अपंग व्यक्तींच्या सक्षमीकरण विभागाने NHFDC च्या सहकार्याने भुवनेश्वर, ओडिशा येथे 5 ते 11 जुलै, 2024 या कालावधीत “दिव्य कला मेळा” आयोजित केला होता. KIIT येथे आयोजित या कार्यक्रमात अपंग उद्योजक आणि कलाकारांचा आनंद साजरा केला जातो. उद्घाटन मंत्री बी.एल. वर्मा, मेळा अद्वितीय प्रतिभा प्रदर्शित करते आणि सर्वसमावेशकतेला प्रोत्साहन देते. या कार्यक्रमात विविध दिव्यांगांचे सक्षमीकरण करणे आणि सर्वसमावेशक समाजाचे पालनपोषण करण्याचे उद्दिष्ट असलेले परफॉर्मन्स आणि रोजगार मेळा आहे.

Notes:
2030 पर्यंत रस्ते अपघात 50% कमी करण्याचे उद्दिष्ट ठेवून 10 वर्षांचा रस्ता सुरक्षा कृती आराखडा स्वीकारणारे राजस्थान हे पहिले भारतीय राज्य आहे. उपमुख्यमंत्री प्रेम चंद बैरवा यांनी जाहीर केलेले हे धोरण सार्वजनिक जागरूकता वाढवेल आणि रस्ता सुरक्षा नियमांचे पालन करण्यास प्रोत्साहन देईल. वेग मर्यादा, सुरक्षित अंतर, ट्रॅफिक सिग्नल आणि पादचाऱ्यांची सुरक्षा यावर लक्ष केंद्रित करून तीन टप्प्यांत राबविल्या जाणाऱ्या या योजनेच्या विकासासाठी जागतिक बँक मदत करेल.

Notes:
अर्थमंत्र्यांनी पालक आणि पालकांना त्यांच्या मुलांच्या भविष्यातील आर्थिक गरजांसाठी योजना आखण्यात मदत करण्यासाठी राष्ट्रीय पेन्शन योजनेअंतर्गत (NPS) NPS वात्सल्य या नवीन योजनेची घोषणा केली.
पालक त्यांच्या अल्पवयीन मुलांसाठी खाते उघडू शकतात, ज्यामध्ये मूल 18 वर्षांचे होईपर्यंत जमा होत असते.
प्रौढ झाल्यावर, रक्कम मानक NPS खात्यात हस्तांतरित होते आणि ती गैर-NPS योजनेत रूपांतरित केली जाऊ शकते.
एक स्वैच्छिक सेवानिवृत्ती योजना एनपीएस (NPS) व्यक्तींना नियमित योगदानाद्वारे सेवानिवृत्ती निधी तयार करण्यास सक्षम करते.
अनिवासींसह सर्व भारतीय नागरिकांसाठी खुले आहे.
NPS पारंपारिक निश्चित-उत्पन्न पर्यायांपेक्षा संभाव्यत: जास्त परतावा देणाऱ्या बाजाराशी संबंधित साधनांमध्ये गुंतवणूक करते.

Notes:
मुंबईतील सोळा वर्षांची जिया राय 28-29 जुलै 2024 रोजी 17 तास 25 मिनिटांत 34 किलोमीटर पोहून इंग्लिश चॅनेल पार करणारी सर्वात तरुण आणि सर्वात वेगवान पॅरा स्विमर ठरली. भारतीय नौदलाच्या एका कर्मचाऱ्याच्या नावावर पाल्क सामुद्रधुनी पार करण्याचा विक्रमही आहे. इंग्लिश चॅनेलने इंग्लंडला फ्रान्सपासून वेगळे केले, 1875 मध्ये कॅप्टन मॅथ्यू वेबने प्रथम स्विम केले.

Notes:
एकनाथ शिंदे यांच्या नेतृत्वाखालील महाराष्ट्र सरकारने रक्षाबंधनाच्या मुहूर्तावर ‘मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहिन योजना’ सुरू केली. ही योजना महाराष्ट्रातील एक कोटी महिलांना मासिक ₹1500 प्रदान करेल. हे मध्य प्रदेशच्या ‘लाडली बहना योजने’चे मॉडेल आहे परंतु ते कायमस्वरूपी उपक्रम असेल. रक्षाबंधन सणाशी महत्त्वपूर्ण रीतीने जोडलेल्या राज्यातील महिलांच्या हिताचे संरक्षण आणि समर्थन करणे हे या योजनेचे उद्दिष्ट आहे.

Notes:
कलबुर्गी जिल्ह्यातील गंगापूर येथे भीमा नदीत बुडून दोन तरुणांचा जीव गेला. भीमा नदीला चंद्रभागा देखील म्हणतात. भीमा नदी ही कृष्णा नदीची सर्वात मोठी उपनदी आहे. भीमा नदी महाराष्ट्राच्या पश्चिम घाटातील भीमाशंकर मंदिराजवळ उगम पावते आणि महाराष्ट्र, कर्नाटक आणि तेलंगणामधून आग्नेयेकडे वाहते. भीमा नदी कर्नाटकातील रायचूर जिल्ह्यातील कृष्णा नदीत विलीन होते आणि 861 किमी पसरते. भीमा नदीचे खोरे 48,631 चौरस किमी व्यापते, 75% महाराष्ट्रात आहे. पावसाळ्यात नदीच्या पाण्याची पातळी बदलते, ऑगस्टमध्ये पूर येतो. भीमा नदीच्या प्रमुख उपनद्यांमध्ये इंद्रायणी, मुळा, मुठा आणि पवना नद्यांचा समावेश होतो.

Notes:
आंध्र प्रदेशातील अनकापल्ली येथील अच्युतापुरम येथील विशेष आर्थिक क्षेत्रामध्ये एस्सेंटिया ॲडव्हान्स्ड सायन्सेसमध्ये अणुभट्टीच्या स्फोटामुळे लागलेल्या आगीत किमान 17 मृत्यू आणि 20 जखमी झाले. फार्मास्युटिकल कंपनीतील गळती झालेल्या सॉल्व्हेंटमध्ये आग लागल्याने हा अनर्थ घडला.
सुमारे 1,861 मेजर ॲक्सिडेंट हॅझार्ड (MAH) युनिट्स आणि इतर अनेक धोकादायक कारखान्यांसह भारत रासायनिक आपत्तींसाठी अत्यंत असुरक्षित आहे. एमएएच (MAH) युनिट्सना मोठ्या घटनांचा मोठा धोका असतो.
भारतातील इतर रासायनिक आपत्तींमध्ये चेन्नईमधील 2024 अमोनिया वायूची गळती, 2020 ची स्टायरीन वायू गळती-Vizag आणि 1984 मध्ये मिथाइल आयसोसायनेटचा समावेश असलेली भोपाळ गॅस दुर्घटना यांचा समावेश होतो.