Marathi Current Affairs [मराठी चालू घडामोडी 2025-26]
मराठी चालू घडामोडी 2025-26. MPSC परीक्षांसह सर्व सरळसेवा परीक्षांसाठी दैनिक 20 प्रश्नमंजुषा मराठीत. GKToday कडून MCQs चे मूळ आणि अधिकृत संग्रह
11. पहिला स्टार्ट-अप इंडिया ‘इनोव्हेशन वीक’ कोणत्या वर्षी सुरू करण्यात आला?
[A] 2025
[B] 2018
[C] 2020
[D] 2021
Show Answer
Correct Answer: D [2021]
Notes:
भारत सरकार 10 जानेवारी 2021 पासून पहिला-वहिला स्टार्टअप इंडिया ‘इनोव्हेशन वीक’ आयोजित करत आहे. नावीन्यपूर्णतेला चालना देण्यासाठी स्टार्टअप्स, उद्योजक, गुंतवणूकदार, इनक्यूबेटर, फंडिंग संस्था, बँका आणि धोरणकर्ते यांना एका व्यासपीठाखाली एकत्र आणण्याचा त्याचा उद्देश आहे. संपूर्ण भारतातील उद्योजकतेचा प्रसार दाखविण्याचेही हे उद्दिष्ट आहे. डिपार्टमेंट फॉर प्रमोशन ऑफ इंडस्ट्री अँड इंटरनल ट्रेड (DPIIT) तर्फे आठवडाभर चालणाऱ्या व्हर्च्युअल इनोव्हेशन सेलिब्रेशनचे आयोजन करण्यात आले आहे.
12. संयुक्त राष्ट्रसंघाने कोणत्या देशासाठी आपले आतापर्यंतचे सर्वात मोठे देश-विशिष्ट आवाहन सुरू केले?
[A] सीरिया
[B] अफगाणिस्तान
[C] सुदान
[D] व्हेनेझुएला
Show Answer
Correct Answer: B [ अफगाणिस्तान]
Notes:
UN आणि भागीदारांनी अफगाणिस्तानसाठी त्यांचे आतापर्यंतचे सर्वात मोठे देश-विशिष्ट अपील एका विशेष सत्रात सुरू केले, जेथे UN ने $5 अब्ज अपील लाँच केले. अफगाणिस्तानमधील कोलमडत असलेल्या मूलभूत सेवांना वाचवणे हे या आवाहनाचे उद्दिष्ट आहे, ज्यांना देशातील 22 दशलक्ष लोकांना मदतीची गरज आहे. यूएनने असेही जाहीर केले की 5.7 दशलक्ष लोकांना त्याच्या सीमेपलीकडे मदतीची आवश्यकता आहे.
13. ऑर्गनायझेशन ऑफ इस्लामिक कोऑपरेशन (OIC) च्या परराष्ट्र मंत्र्यांच्या परिषदेचे (CFMs) बैठकीचे ठिकाण कोणते आहे?
[A] इस्लामाबाद
[B] मस्कत
[C] रियाध
[D] दोहा
Show Answer
Correct Answer: A [ इस्लामाबाद]
Notes:
इस्लामिक कोऑपरेशन (OIC) च्या परराष्ट्र मंत्र्यांच्या परिषदेची (CFMs) इस्लामाबादमध्ये बैठक सुरू झाली. OIC-CFM ची 48 वी शिखर परिषद “एकता, न्याय आणि विकासासाठी भागीदारी निर्माण करणे” या थीम अंतर्गत होणार आहे. हे सत्र पाकिस्तानच्या स्वातंत्र्य दिनाच्या 75 व्या वर्धापन दिनाच्या समारंभाशी सुसंगत आहे.
14. इंदिरा गांधी महिला सन्मान निधी कोणत्या राज्यात/केंद्रशासित प्रदेशात सुरू करण्यात आला?
[A] राजस्थान
[B] हिमाचल प्रदेश
[C] छत्तीसगड
[D] मेघालय
Show Answer
Correct Answer: B [ हिमाचल प्रदेश]
Notes:
हिमाचल प्रदेश सरकारने इंदिरा गांधी महिला सन्मान निधी म्हणून स्पिती खोऱ्यातील 18 ते 60 वर्षे वयोगटातील सर्व महिलांना प्रत्येक महिन्याला रु. 1,500 प्रदान करण्याचा निर्णय घेतला आहे.
पात्र महिलांमध्ये छोमोस/नन्सचा समावेश आहे. व्यवसायात सुलभता वाढवण्यासाठी मुद्रांक शुल्क वसूल करण्यासाठी राज्यात ई-स्टॅम्पिंग सुरू करण्यासही मंत्रिमंडळाने मान्यता दिली.
15. नुकतेच स्थापन झालेले नवीन वैधानिक प्राधिकरण कोणते आहे ज्याचे नेतृत्व दिल्लीचे मुख्यमंत्री असेल?
[A] राष्ट्रीय राजधानी नागरी सेवा प्राधिकरण
[B] राष्ट्रीय नागरी सेवा प्राधिकरण
[C] राष्ट्रीय प्रधान सचिव प्राधिकरण
[D] राष्ट्रीय गृह प्राधिकरण
Show Answer
Correct Answer: A [राष्ट्रीय राजधानी नागरी सेवा प्राधिकरण]
Notes:
नॅशनल कॅपिटल सिव्हिल सर्व्हिस अथॉरिटी (NCCSA) ची निर्मिती करण्यासाठी केंद्र सरकारने अलीकडेच सरकार ऑफ नॅशनल कॅपिटल टेरिटरी ऑफ दिल्ली (सुधारणा) अध्यादेश, 2023 सादर केला आहे. हे एक नवीन वैधानिक प्राधिकरण आहे ज्याचे प्रमुख मुख्य सचिव आणि गृह विभागाचे प्रधान सचिव यांच्या व्यतिरिक्त दिल्लीचे मुख्यमंत्री असतील.
16. अलीकडेच बातम्यांमध्ये दिसणारे मिशन रफ्तार कोणत्या संस्थेशी संबंधित होते?
[A] नीती आयोग
[B] भारतीय रेल्वे
[C] भारत निवडणूक आयोग
[D] भारतीय तटरक्षक दल
Show Answer
Correct Answer: B [ भारतीय रेल्वे]
Notes:
2016-17 मध्ये भारतीय रेल्वेने सुरू केलेल्या मिशन रफ्तारमध्ये 2021-22 पर्यंत मेल/एक्स्प्रेससाठी सरासरी 50 किमी प्रतितास आणि मालवाहतूक गाड्यांसाठी 75 किमी प्रतितास वेगाचे लक्ष्य ठेवले होते. नियंत्रक आणि महालेखा परीक्षक (CAG) च्या नुकत्याच केलेल्या ऑडिटमध्ये असे आढळून आले आहे की गेल्या काही वर्षांमध्ये गाड्यांच्या प्रवासाच्या वेळेत वाढ झाली आहे आणि गाड्यांची एकूण वक्तशीरता कमी झाली आहे. IR वर मेल/एक्स्प्रेस गाड्यांची वक्तशीरता 79 टक्के (2012-13) वरून 69.23 टक्के (2018-19) पर्यंत घसरली आहे.
17. जपान इंटरनॅशनल को-ऑपरेशन एजन्सी (JICA) कोणत्या राज्याला 3,800 कोटींच्या प्रकल्पाद्वारे आरोग्य पायाभूत सुविधांमध्ये सुधारणा करण्यासाठी निधी देणार आहे?
[A] पश्चिम बंगाल
[B] आसाम
[C] ओडिशा
[D] तेलंगणा
Show Answer
Correct Answer: B [ आसाम]
Notes:
आसाम मंत्रिमंडळाने जपान इंटरनॅशनल को-ऑपरेशन एजन्सी (JICA) द्वारे वित्तपुरवठा करण्यात येणार्या राज्यातील आरोग्य पायाभूत सुविधांमध्ये सुधारणा करण्यासाठी 3,800 कोटी रुपयांच्या प्रकल्पाला मंजुरी दिली आहे. या प्रकल्पात विद्यमान सहा वैद्यकीय महाविद्यालयांमध्ये सुपर स्पेशालिटी विंगचा समावेश असेल. या प्रकल्पाचा एक भाग म्हणून आणखी सहा जिल्हा रुग्णालयांमधील एकूण पायाभूत सुविधांमध्येही सुधारणा करण्यात येणार आहे. प्रशिक्षण-सह-निरीक्षणासाठी एक ‘स्वास्थ्य भवन’ बांधले जाईल आणि रुग्णालय व्यवस्थापन माहिती प्रणाली विकसित केली जाईल.
18. कोणत्या देशाच्या पॅनेलने भारताला ‘विशेष चिंतेचा देश’ म्हणून नियुक्त केले?
[A] ऑस्ट्रेलिया
[B] चीन
[C] पाकिस्तान
[D] संयुक्त राज्य
Show Answer
Correct Answer: D [ संयुक्त राज्य]
Notes:
युनायटेड स्टेट्स कमिशन ऑन इंटरनॅशनल रिलिजियस फ्रीडम (USCIRF), एक स्वतंत्र आणि द्विपक्षीय अमेरिकन सरकारी एजन्सीने, भारताला ‘विशेष चिंतेचा देश’ (CPC) म्हणून नियुक्त करण्याची शिफारस सलग तिसऱ्या वर्षी केली. धार्मिक स्वातंत्र्याच्या निकषांवर सर्वात खराब कामगिरी करणाऱ्या सरकारांची ही श्रेणी आहे. USCIRF ने आपल्या वार्षिक अहवालात पाकिस्तान, चीन, इराण, उत्तर कोरिया, रशिया, सौदी अरेबिया यासह 15 देशांची शिफारस केली होती.
19. ‘चांद्रयान-3’ मोहिमेच्या प्रक्षेपणासाठी कोणते रॉकेट वापरण्यात येणार आहे?
[A] LVM-1
[B] LVM-3
[C] LVM-5
[D] LVM-9
Show Answer
Correct Answer: B [ LVM-3]
Notes:
चांद्रयान-3 2023 मध्ये 12 ते 19 जुलै दरम्यान प्रक्षेपित केले जाईल. हे एक महत्त्वाकांक्षी अंतराळ मोहीम आहे ज्याचे लक्ष्य चंद्राच्या पृष्ठभागावर उतरण्याचे आहे.
या प्रक्षेपणासाठी LVM-3 या रॉकेटचा वापर करण्यात येणार असून त्याचे असेंब्ली करण्याचे काम हाती घेण्यात आले आहे.
आगामी प्रक्षेपण सुरक्षित चंद्र लँडिंग आणि एक्सप्लोरेशनमध्ये एंड-टू-एंड क्षमता प्रदर्शित करण्याचा मानस आहे.
20. कोणत्या गटाने ‘सॉलिडॅरिटी एक्सरसाइज’ नावाचा संयुक्त लष्करी कवायत आयोजित केला आहे?
[A] EU
[B] G-20
[C] आसियान
[D] BIMSTEC
Show Answer
Correct Answer: C [ आसियान]
Notes:
‘सॉलिडॅरिटी एक्सरसाइज’ हा एक संयुक्त लष्करी कवायत आहे ज्यामध्ये इंडोनेशिया, व्हिएतनाम, मलेशिया, ब्रुनेई आणि फिलिपिन्स ASEAN राष्ट्रांचा समावेश आहे.
या वर्षी, इंडोनेशियाकडे प्रादेशिक गटाची फिरती खुर्ची आहे.
चीनसोबतच्या तणावाच्या पार्श्वभूमीवर या लष्करी सरावाचे नियोजन करण्यात आले आहे.