Marathi Current Affairs [मराठी चालू घडामोडी 2024-25]

Notes:
न्यायमूर्ती रितू बाहरी यांनी उत्तराखंड उच्च न्यायालयाच्या पहिल्या महिला मुख्य न्यायाधीश बनून इतिहास रचला.
राज्यपाल लेफ्टनंट जनरल गुरमीत सिंग यांनी शपथ घेतली.
यापूर्वी पंजाब आणि हरियाणा उच्च न्यायालयातील वरिष्ठ न्यायाधीश न्यायमूर्ती रितू बाहरी यांची नियुक्ती उत्तराखंडसाठी एक मैलाचा दगड आहे. शपथविधी सोहळ्याला मुख्यमंत्री पुष्कर सिंह धामी, पर्यटन मंत्री सतपाल महाराज, उच्च शिक्षण मंत्री धनसिंग रावत आणि मुख्य सचिव राधा रातुरी उपस्थित होते.

Notes:
त्रिपुरा माध्यमिक शिक्षण मंडळाने (TBSE) त्रिपुरातील कोकबोरोक परीक्षेसाठी रोमन आणि बंगाली दोन्ही लिपींना मान्यता दिली आहे. त्रिपुरींसह बोरोक लोकांची मातृभाषा कोकबोरोक ही तिबेटो-बर्मन भाषा आहे.
बोरोक समुदाय त्रिपुरा, इतर ईशान्येकडील राज्ये आणि उत्तराखंडमध्ये आढळतात.
कोकबोरोकला त्रिपुरामध्ये अधिकृत राज्य भाषेचा दर्जा आहे.

Notes:
महाराष्ट्रातील बोर व्याघ्र प्रकल्प (BTR) जुलै 2014 मध्ये याला  व्याघ्र अभयारण्य घोषित करण्यात आले.
अलीकडेच बांगडापूर आणि हिंगणी वन परिक्षेत्रातील वन्यजीव सफारी उपक्रमांसाठी 1 कोटी रुपयांची मागणी करण्यात आली.
वर्धा जिल्ह्यात हा भारतातील सर्वात लहान व्याघ्र प्रकल्प बोर व्याघ्र प्रकल्प हा आहे.
बंगाल वाघांच्या विविध अधिवासांमध्ये वसलेलेबोर व्याघ्र प्रकल्प (BTR)  पेंच, नागझिरा नवेगाव, कऱ्हांडला, ताडोबा अंधारी, मेळघाट आणि सातपुडा अभयारण्यांच्या शेजारी आहे.
(BTR) या भागात कोरड्या पानझडी वनस्पतिचा समावेश आहे.
त्यात बोर धरण ड्रेनेज बेसिनचा समावेश आहे.

Notes:
आसाम सरकारने शाश्वत शहरी विकासासाठी ‘दहा शहरे विकास संकल्पना‘ (दो शहर – एक रुपायण) सुरू केली आहे.
तिनसुकिया, दिब्रुगड, शिवसागर, जोरहाट, गोलाघाट, नागाव, तेजपूर, उत्तर-लखीमपूर, बोंगाईगाव, सिलचर, करीमगंज, धुबरी आणि हाफलांग/दिफू या दहा शहरांवर लक्ष केंद्रित केलेला हा उपक्रम इतर शहरी स्थानिक स्वराज्य संस्थांना मार्गदर्शन करणारा ‘दीपगृह’ म्हणून काम करतो.
शहरी आणि ग्रामीण भागात सर्वसमावेशक वाढीसाठी राज्याच्या वचनबद्धतेवर जोर देऊन शहरी पायाभूत सुविधा वाढवणे, संतुलित विकासाला चालना देणे आणि आर्थिक संधी निर्माण करणे हे त्याचे उद्दिष्ट आहे.

Notes:
ऑल इंडिया इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेस (AIIMS) नवी दिल्ली आणि लिव्हरपूल विद्यापीठाने AIIMS लिव्हरपूल कोलॅबोरेटिव्ह सेंटर फॉर ट्रान्सलेशनल रिसर्च इन हेड अँड नेक कॅन्सर (ALHNS) साठी सहयोग करारावर स्वाक्षरी केली आहे.
या सहकार्याचे उद्दिष्ट वैद्यकीय नवकल्पना आणि वैयक्तिक कर्करोग उपचारांना प्रगत करणे आहे.
केंद्रीय आरोग्य मंत्री डॉ. मनसुख मांडविया यांच्या उपस्थितीत स्वाक्षरी करण्यात आलेला हा करार सर्व नागरिकांसाठी स्वस्त आणि सुलभ आरोग्यसेवेच्या पंतप्रधानांच्या संकल्पनेशी सुसंगत आहे.

Notes:
फेब्रुवारी 2024 पर्यंत जपानला मागे टाकून जर्मनी ही जगातील तिसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था आहे.
2023 च्या चौथ्या तिमाहीत जपानची अर्थव्यवस्था 0.4% ने आकुंचन पावल्यामुळे देशाला मंदीत ढकलले गेले.
IMF च्या ताज्या अंदाजानुसार जपानसाठी $4.2 ट्रिलियनच्या तुलनेत या वर्षी जर्मनीचा नाममात्र GDP $4.4 ट्रिलियन आहे.

Notes:
खगोलशास्त्रज्ञांनी सक्रिय गॅलेक्टिक न्यूक्लियस (Active Galactic Nucleus)- J0529-4351 चा शोध जाहीर केला जो आजपर्यंतचा सर्वात तेजस्वी आणि वेगाने वाढणारा क्वासार (Quasar) आहे.
या क्वासारमध्ये सूर्याच्या वस्तुमानाच्या 17 अब्ज पटीने एक सुपरमॅसिव्ह ब्लॅक होल आहे.
क्वासार हे सक्रिय गॅलेक्टिक न्यूक्ली (AGN) ज्याला आकाशगंगेच्या केंद्रस्थानी सुपरमॅसिव्ह कृष्णविवरांनी चालना दिली आहे.
(Quasar) क्वासार (Active Galactic Nucleus) या अपवादात्मकपणे चमकदार आणि शक्तिशाली वैश्विक घटना आहेत.

Notes:
शेतजमिनीच्या ताबा आणि वहिवाटीबाबत शेतकऱ्यांमध्ये आपापसात वाद होतात ते मिटवण्यासाठी आणि समाजामध्ये सामाजिक सलोखा निर्माण करण्यासाठी सलोखा योजना आणण्यात आली आहे.
या योजनेत एका शेतकऱ्याच्या नावावरील शेतजमिनीचा ताबा दुसऱ्या शेतकऱ्याकडे आणि दुसऱ्या शेतकऱ्याच्या नावावरील शेतजमिनीचा ताबा पहिल्या शेतकऱ्याकडे असेल, तर अशा शेतजमीन धारकांचे दस्तांच्या अदलाबदलीसाठी नोंदणी फी व मुद्रांक शुल्कामध्ये सवलत देण्यात येणार आहे.

Notes:
मणिपूरच्या लांगोल टेकडी रांगेत असलेले लम्फेलपत सरोवर लुवांगली आणि नंबुल नद्यांच्या अतिरिक्त पाण्यासाठी एक महत्त्वपूर्ण जलाशय म्हणून कार्यरत आहे.
त्यास  मिनी लोकटक तलाव म्हणूनही ओळखले जाते.
लम्फेलपत सरोवर इम्फाळच्या परिसंस्थेला टिकवून ठेवते.
आता मणिपूरचा जलसंसाधन विभाग आणि जलशक्ती मंत्रालय यांच्या संयुक्त प्रयत्नातून लम्फेलपत वॉटरबॉडी प्रकल्प तलावाचे पुनरुज्जीवन करण्याचे उद्दिष्ट आहे.
पूर नियंत्रण आणि इकोटूरिझम प्रमोशनसह सहा प्रमुख घटकांसह हा प्रकल्प तलावासाठी उल्लेखनीय पुनरुज्जीवन करण्याचे नियोजन आखत आहेत.

Notes:
मार्च 2024 मध्ये आइसलँडने रेकजेनेस द्वीपकल्पात ज्वालामुखीचा उद्रेक झाल्यानंतर आणीबाणीची स्थिती घोषित केली.
स्फोटाचे ठिकाण आइसलँडची राजधानी रेकजाविकच्या नैऋत्येस सुमारे 50 किमी अंतरावर असलेल्या ग्रिन्डाविकच्या ईशान्येस काही किलोमीटर अंतरावर आहे.
या उद्रेकाने रात्रीच्या वेळी आकाशात नारिंगी लाव्हाचे प्रवाह उसळले दिसण्यात आले.
स्फोटामुळे सुप्रसिद्ध पर्यटन स्थळ असलेल्या ब्लू लॅगूनसह जवळपासच्या भागांना स्थलांतरित करण्यात आले आहे.