Marathi Current Affairs [मराठी चालू घडामोडी 2024-25]

Notes:
रशियन सैन्याने बंदर ओडेसामधील पायाभूत सुविधांवर हल्ला केला, बंदर कर्मचारी आणि धान्य वाहक चालकासह दोन जण जखमी झाले. या हल्ल्यात बॅलेस्टिक क्षेपणास्त्राचा समावेश होता. युक्रेनच्या बंदराच्या पायाभूत सुविधांना वारंवार रशियन हल्ल्यांना सामोरे जावे लागत आहे कारण रशियाने यूएन-दलालीच्या धान्य शिपमेंट करारातून माघार घेतली आहे. कीवने शिपमेंटसाठी स्वतःचा सागरी कॉरिडॉर तयार केला आहे.

Notes:
पूर्व सुदानमधील अरबात धरण मुसळधार पावसानंतर कोसळले, ज्यामुळे गंभीर पूर आला.
2011 मध्ये दक्षिण सुदानच्या अलिप्ततेपूर्वी ईशान्य आफ्रिकेत स्थित सुदान आफ्रिकेतील सर्वात मोठा देश होता.
तो आता तिसरा सर्वात मोठा देश आहे.
देशाच्या सीमेवर मध्य आफ्रिकन रिपब्लिक, चाड, इजिप्त, इरिट्रिया, इथिओपिया, लिबिया, दक्षिण सुदान आणि लाल समुद्र आहे.
सुदान हे नील नदीचे घर आहे, ही जगातील सर्वात लांब नदी आहे, ज्याची राजधानी खार्तूम येथे व्हाईट आणि ब्लू नाइल्सची बैठक आहे आणि इजिप्तमार्गे भूमध्य समुद्राला वाहते.

Notes:
केंद्रीय विज्ञान आणि तंत्रज्ञान मंत्री यांनी 8 नवीन NIDHI i-TBIs आणि DST-NIDHI ची 8 वर्षे पूर्ण झाल्याबद्दल IIT दिल्ली येथे विज्ञान आणि तंत्रज्ञान विभागाच्या (DST-NIDHI) वेबसाइटचे उद्घाटन केले.
नॅशनल इनिशिएटिव्ह फॉर डेव्हलपिंग अँड हार्नेसिंग इनोव्हेशन्स (NIDHI) 2016 मध्ये स्टार्ट-अप्सना नवकल्पनांना समर्थन आणि स्केलिंग करून वाढवण्यासाठी सुरू करण्यात आले.
NIDHI मध्ये केंद्र आणि राज्य सरकारे, शैक्षणिक संस्था, वित्तीय संस्था आणि खाजगी क्षेत्रांचा समावेश आहे.
याला राष्ट्रीय विज्ञान आणि तंत्रज्ञान उद्योजकता विकास मंडळ (NSTEDB) द्वारे निधी दिला जातो.

Notes:
गुजरातमधील आशियाई सिंहांमध्ये नैसर्गिक भौगोलिक पृथक्करण होत आहे, त्यामुळे लिप्यंतरणाची गरज नाही, असे इंटरनॅशनल बिग कॅट अलायन्स (IBCA) संचालक म्हणतात.
IBCA हे प्रोजेक्ट टायगरच्या 50 व्या वर्धापन दिनानिमित्त 9 एप्रिल 2023 रोजी भारतीय पंतप्रधानांनी लॉन्च केले होते.
वाघ, सिंह, बिबट्या, हिम तेंदुए, चित्ता, जग्वार आणि प्यूमा या मांजरीच्या सात मोठ्या प्रजातींचे आणि जागतिक स्तरावर त्यांच्या निवासस्थानांचे संरक्षण करणे हे त्याचे ध्येय आहे.
IBCA युती 97 श्रेणीतील देशांचा समावेश करते आणि ज्ञान-वाटप, क्षमता-निर्मिती आणि संसाधन समर्थन यावर लक्ष केंद्रित करते.
भारत IBCA ला पाच वर्षांसाठी 150 कोटी रुपयांचे सहाय्य करते, त्याचे भारतात मुख्यालय आणि प्रशासकीय संरचना आहे.

Notes:
केरळ विद्यापीठातील संशोधकांनी अलीकडेच हँगझोऊ येथील एस्टुअरिन अँड कोस्टल सायन्सेस असोसिएशन (ECSA) 60 परिषदेत एक अभ्यास सादर केला, ज्यामध्ये वेली-अक्कुलम सरोवरातील महत्त्वपूर्ण पर्यावरणीय घट दिसून आली.
30 वर्षांहून अधिक काळ, गैर-नेटिव्ह प्रजातींनी तलावावर आक्रमण केले आहे, त्याच्या पोषक प्रवाहात बदल केला आहे आणि अन्न जाळे विस्कळीत केले आहे.
इकोपॅथ मॉडेलचा वापर करून, अभ्यासामध्ये कोळंबी आणि सिचलीड्स सारख्या स्थानिक प्रजातींमध्ये मोठी घट दिसून आली आहे, तर आक्रमक प्रजातींमध्ये वाढ झाली आहे.
सुरुवातीला, 1990 च्या दशकात, हे तलाव मूळ प्रजातींनी समृद्ध होते, परंतु आता, त्याच्या परिसंस्थेवर गंभीर परिणाम झाला आहे.

Notes:
ओडिशा सरकारने गोपाळपूर बंदरातील 95% इक्विटी शेअर्स अदानी पोर्ट्स आणि स्पेशल इकॉनॉमिक झोन (APSEZ) मध्ये हस्तांतरित करण्यास मान्यता दिली. गोपाळपूर बंदर हे ओडिशातील भारताच्या पूर्व किनाऱ्यावरील एक खोल मसुदा, बहु-कार्गो बंदर आहे. या बंदरातून दरवर्षी 20 दशलक्ष मेट्रिक टन मालाची वाहतूक होते. गोपाळपूर बंदर हे पारादीप बंदर आणि विशाखापट्टणम बंदर दरम्यान स्थित आहे, ओडिशा, झारखंड आणि छत्तीसगडला सेवा देते.
गोपाळपूर बंदराच्या अंतर्भागात कोळसा क्षेत्र, पोलाद, ॲल्युमिनियम आणि सिमेंट प्लांट्सच्या प्रवेशासह खनिज समृद्ध क्षेत्रांचा समावेश आहे. हावडा-विशाखापट्टणम-चेन्नई ट्रंक मार्गापासून फक्त 6 किमी अंतरावर आणि रस्ते वाहतुकीसाठी NH5 जवळ हे चांगले जोडलेले आहे.

Notes:
छत्तीसगडच्या मुख्यमंत्र्यांनी मागील सरकारच्या शाळा जतन योजनेच्या अंमलबजावणीतील अनियमिततेबद्दल चिंता व्यक्त केली.
मुख्यमंत्री शाळा जतन योजना छत्तीसगड सरकारने सुरू केली आहे.
ही योजना सरकारी शाळांमधील पायाभूत सुविधा आणि सुविधा सुधारण्यासाठी डिझाइन केलेले आहे.
ही योजना नवीन वर्गखोल्या बांधणे, विद्यमान संरचनांचे नूतनीकरण करणे आणि लायब्ररी आणि प्रसाधनगृहे यांसारख्या सुविधा वाढवण्यावर ते लक्ष केंद्रित करते.
सुधारित आसनव्यवस्था आणि सुधारित सुविधांद्वारे शिक्षणाचे चांगले वातावरण निर्माण करणे हे या योजनेचे उद्दिष्ट आहे.
या उपक्रमामुळे विद्यार्थी नोंदणी वाढेल आणि विद्यार्थी आणि शिक्षक दोघांनाही समाधान मिळेल अशी अपेक्षा आहे.

Notes:
भारत अमेरिकेच्या नेतृत्वाखालील खनिज सुरक्षा वित्त नेटवर्क ((Mineral Security Finance Network)) मध्ये सामील झाला आहे. महत्त्वपूर्ण खनिज पुरवठा साखळी सुरक्षित करण्यासाठी हा उपक्रम खनिज सुरक्षा भागीदारी (MSP) चा एक भाग आहे.
(Mineral Security Finance Network) हे इंडो-पॅसिफिक आणि युरोपियन संस्थांमध्ये सहकार्य, माहितीची देवाणघेवाण आणि सह-वित्तपुरवठा यांना प्रोत्साहन देते. नेटवर्कमध्ये यूएस, ऑस्ट्रेलिया, कॅनडा आणि इतरांसह 13 सदस्य देश आणि युरोपियन कमिशन आहेत.
भारतासाठी MSFN हे अर्जेंटिना, चिली, ऑस्ट्रेलिया, निवडक आफ्रिकन राष्ट्रे आणि कझाकस्तान यांसारख्या देशांमधील महत्त्वपूर्ण खनिजे विविधीकरण आणि सुरक्षित करण्यात मदत करते.
हे पाऊल भारताच्या वाढत्या उद्योगांसाठी महत्त्वाच्या संसाधनांपर्यंत पोहोचण्यास बळकट करते.

Notes:
दुर्मिळ Night Parrotची सर्वात जास्त ज्ञात लोकसंख्या पश्चिम ऑस्ट्रेलियाच्या ग्रेट सॅन्डी वाळवंटात सापडली.
ग्रेट वालुकामय वाळवंट हे ऑस्ट्रेलियाचे दुसरे सर्वात मोठे वाळवंट आहे, जे 284,993 चौ. किमी व्यापलेले आहे.
हे हिंदी महासागरावरील ऐंशी मैल बीचपासून उत्तर प्रदेशापर्यंत आणि किम्बरले डाउन्सपासून गिब्सन वाळवंटापर्यंत पसरलेले आहे. वाळवंटाचे वैशिष्ट्य म्हणजे वाळूचे डोंगर, मीठ तलाव आणि स्पिनिफेक्स गवत असलेल्या कमी खडकाळ टेकड्या आहे.
या भागात दिवसा उच्च तापमान आणि कमी आर्द्रता असते.

Notes:
NHAI ने मध्य भारतातील पक्ष्यांच्या प्रजाती आणि वनस्पतींवर लक्ष केंद्रित करून नागपुरात पहिले ‘ऑक्सिजन बर्ड पार्क’ विकसित केले. अमृत महोत्सव पार्क या उद्यानाची सुरुवात केंद्रीय मंत्री नितीन गडकरी यांच्या हस्ते करण्यात आली. हे पक्ष्यांसाठी हिरवेगार, नैसर्गिक अधिवास प्रदान करते आणि पर्यावरणीय टिकाऊपणाला प्रोत्साहन देते.
जामठा इंटरनॅशनल क्रिकेट स्टेडियमजवळ NH-44 वर जामठा क्लोव्हर लीफ येथे स्थित आहे. 14 कोटी रुपये खर्चून बांधण्यात आलेल्या या इमारतीत वायू प्रदूषण कमी करण्यासाठी वेगाने वाढणारी, ऑक्सिजन निर्माण करणारी झाडे आहेत. नागपूरच्या सामाजिक वनीकरण विभागाचा विकास आणि देखभाल करण्यात महत्त्वाची भूमिका आहे.