Marathi Current Affairs [मराठी चालू घडामोडी 2025-26]

Notes:
“मदर ऑफ ड्रॅगन्स” धूमकेतू अधिकृतपणे धूमकेतू 12P/Pons-Brooks आता संध्याकाळनंतर उत्तर गोलार्धात दृश्यमान आहे.
‘हॅली-प्रकार’ धूमकेतू तो अंदाजे दर 71 वर्षांनी 30 किमी रुंद न्यूक्लियससह परिभ्रमण करतो.
बर्फ, धूळ आणि खडकाळ पदार्थांनी बनलेले “मदर ऑफ ड्रॅगन्स” धूमकेतू सूर्याजवळ आल्यावर घनतेपासून वायूमध्ये बदलते.
बृहस्पति-कुटुंब धूमकेतू म्हणून वर्गीकृत “मदर ऑफ ड्रॅगन्स” धूमकेतू मंगळाच्या कक्षेजवळ पेरिहेलियनमध्ये पोहोचतो.
जून 2024 मध्ये पृथ्वीच्या जवळ येईल.

Notes:
केंद्राने सुखना वन्यजीव अभयारण्य चंदीगडच्या आजूबाजूला इकोलॉजिकल सेन्सिटिव्ह झोन (ESZ) दर्शविणारी मसुदा अधिसूचना जारी केली आहे.
पर्यावरण (संरक्षण) कायदा, 1986 अंतर्गत केंद्र सरकारने नियुक्त केलेल्या संरक्षित क्षेत्राजवळील ESZ ही महत्त्वाची आणि नाजूक क्षेत्रे आहेत.
शाश्वत मानवी पद्धतींना अनुमती देताना जैवविविधतेचे रक्षण करणे हा यामागील उद्देश आहे.

Notes:
संशोधकांनी गोल्डेन फक्त एक अणू जाडीचे सोन्याचे फ्री-स्टँडिंग शीट तयार करून एक मैलाचा दगड गाठला आहे.
गोल्डेन -First free standing 2D metal हे पहिले-वहिले फ्री-स्टँडिंग 2D धातू चिन्हांकित करते.
टायटॅनियम कार्बाइडच्या थरांमध्ये सिलिकॉन मोनोलेयर सँडविच करून त्यानंतर सिलिकॉन अणूंच्या जागी सोन्याच्या अणूंनी गोल्डन तयार केले जाते. मुराकामीच्या अभिकर्मकाने प्राचीन जपानी तंत्राचा वापर करून गोल्डेन -First free standing 2D metal टायटॅनियम कार्बाइड काढून टाकतात.
गोल्डनचा 100 नॅनोमीटर जाडीचा थर सोडतात.
जो व्यावसायिक सोन्याच्या पानापेक्षा 400 पट पातळ असतो.

Notes:
भारताच्या नवीन मंत्रिमंडळात 30 पैकी फक्त दोन महिला मंत्री आहेत, जे पूर्वीच्या 10 पेक्षा कमी आहेत.
वर्ल्ड इकॉनॉमिक फोरमचा ग्लोबल जेंडर गॅप रिपोर्ट 2024 जागतिक लैंगिक असमानता अधोरेखित करतो.
14 व्या वर्षी आईसलँड सर्वात लिंग-समान देश म्हणून आघाडीवर आहे.
भारत 129 व्या क्रमांकावर आहे.
आर्थिक सहभाग आणि संधी यांमध्ये किरकोळ सुधारणा असूनही भारताच्या निर्देशांकातील किंचित घसरण शैक्षणिक प्राप्ती आणि राजकीय सक्षमीकरणातील अडथळे दर्शवते.

Notes:
सेंट्रल इलेक्ट्रॉनिक्स लिमिटेड (सीईएल) ज्याला अलीकडेच “मिनी रत्न” (श्रेणी-1) दर्जा प्रदान करण्यात आला आहे. विज्ञान आणि तंत्रज्ञान मंत्रालयाच्या वैज्ञानिक आणि औद्योगिक संशोधन विभागाच्या अंतर्गत भारत एंटरप्राइझचा भाग आहे.
1974 मध्ये स्थापित CEL चे उद्दिष्ट राष्ट्रीय प्रयोगशाळा आणि R&D संस्थांमधून स्वदेशी तंत्रज्ञानाचे व्यापारीकरण करणे आहे.
CEL सौर ऊर्जा प्रणाली, धोरणात्मक इलेक्ट्रॉनिक्स आणि विविध उच्च तंत्रज्ञान क्षेत्रांमध्ये उत्कृष्ट आहे.
सेंट्रल इलेक्ट्रॉनिक्स लिमिटेड सौर सेल, रेल्वे सिग्नलिंग उपकरणे आणि संरक्षण अनुप्रयोगांसाठी घटक तयार करते.

Notes:
1927 मध्ये उगम पावलेल्या आणि 1939 मध्ये इंडियन अँड ईस्टर्न न्यूजपेपर सोसायटी म्हणून स्थापन झालेल्या इंडियन न्यूजपेपर सोसायटी (INS) साठी महत्त्वपूर्ण विकास म्हणून पंतप्रधानांनी मुंबईत INS टॉवर्सचे नुकतेच उद्घाटन केले.
इंडियन न्यूजपेपर सोसायटी (INS) ही प्रेससाठी एक केंद्रीय संस्था म्हणून काम करते.
भारत आणि आशियामध्ये, वृत्तपत्रे आणि नियतकालिकांसाठी प्रेस स्वातंत्र्याचे संरक्षण आणि अभिसरण आकडेवारी प्रमाणित करण्यावर लक्ष केंद्रित करणे. त्याच्या सदस्यांमध्ये प्रिंट मीडियाचे मालक आणि प्रकाशक यांचा समावेश होतो.

Notes:
अणुऊर्जा नियामक मंडळाने (AERB) कल्पक्कम, तामिळनाडू येथे भारतातील 500 MWe सोडियम-कूल्ड प्रोटोटाइप फास्ट ब्रीडर रिॲक्टर (PFBR) च्या पहिल्या गंभीरतेच्या दृष्टिकोनासाठी परवानगी दिली आहे.
हा भारतातील पहिला स्वदेशी PFBR आहे, जो अणुऊर्जा विभाग (DAE) अंतर्गत असलेल्या भारतीय नाभिकीय विद्युत निगम लिमिटेड (BHAVINI) या सरकारी कंपनीने सुरू केला आहे.

Notes:
महाराष्ट्र सरकारने लॉजिस्टिक पॉलिसी 2024 ला मान्यता दिली आहे.
200 हून अधिक लॉजिस्टिक पार्क, कॉम्प्लेक्स आणि टर्मिनल्सची स्थापना करण्याचे उद्दिष्ट आहे, ज्यामुळे अंदाजे 5,00,000 नवीन रोजगाराच्या संधी निर्माण होण्याची अपेक्षा आहे.
25 जिल्हा नोड्स, पाच प्रादेशिक हब आणि राज्य, राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय लॉजिस्टिक हबसह 10,000+ एकर लॉजिस्टिक पायाभूत सुविधा विकसित करण्याचे लक्ष्य धोरण आहे.
लॉजिस्टिक पॉलिसी 2024 हे हाय-टेक लॉजिस्टिकला प्रोत्साहन देते, AI, ब्लॉकचेन, रोबोटिक्स, ऑटोमेशन, IoT आणि ड्रोनला प्रोत्साहन देते, स्थानिक तरुणांसाठी तंत्रज्ञान-जाणकार नोकऱ्या निर्माण करते.

Notes:
म्हैसूर दसरा हा म्हैसूर, कर्नाटकमधील 10 दिवसांचा भव्य उत्सव आहे, जो नवरात्रीच्या दरम्यान साजरा केला जातो आणि विजयादशमीला संपतो.
यात उत्साही मिरवणुका, प्रकाशित राजवाडे आणि सांस्कृतिक उपक्रम आहेत, जे हजारो अभ्यागतांना आकर्षित करतात.
1610 मध्ये राजा वाडियार प्रथम या सणाची सुरुवात झाली, जो देवी चामुंडेश्वरीच्या राक्षसावरील विजयाचे प्रतीक आहे.
म्हैसूरच्या वाडियारांनी शतकानुशतके उत्सवाच्या परंपरा समृद्ध केल्या आहेत, म्हैसूर पॅलेस हे मध्यवर्ती आकर्षण आहे.
प्रस्तावना म्हणून दसरा गजपायन कार्यक्रमात नागरहोल व्याघ्र प्रकल्पातून हत्तींची विधीवत मिरवणूक, जंबू सावरी मिरवणुकीचा समावेश होतो.

Notes:
भारताने अर्मेनियाला पहिली आकाश शस्त्र प्रणाली बॅटरी निर्यात केली, ज्यामुळे संरक्षण निर्यातीत एक नवीन टप्पा गाठला. आकाश, DRDO विकसित जमिनीवरून आकाशात मारा करणारे क्षेपणास्त्र, 25 किलोमीटरच्या परिघात लढाऊ विमानं, क्षेपणास्त्रं, ड्रोन आणि इतर हवाई धोक्यांना लक्ष्य करते. या प्रणालीमध्ये राजेंद्र 3D रडार आणि चार प्रक्षेपण साधने आहेत, प्रत्येकात तीन क्षेपणास्त्रं आहेत, जी समन्वित कार्यासाठी परस्पर जोडलेली आहेत. निर्यात भारताच्या वाढत्या संरक्षण उत्पादन क्षमतेचे प्रतीक आहे, आकाश प्रणाली 96% पेक्षा जास्त स्वदेशी घटकांनी बनलेली आहे. अर्मेनिया हा पहिला विदेशी ग्राहक आहे; भारताने यापूर्वी फिलिपिन्ससोबत ब्रह्मोस क्षेपणास्त्रांसाठी एक मोठा संरक्षण निर्यात करार केला होता, ज्याची पहिली तुकडी एप्रिल 2023 मध्ये वितरित झाली.