Marathi Current Affairs [मराठी चालू घडामोडी 2024-25]

Notes:
गृह मंत्रालयाने जम्मू शहरात, जम्मू आणि काश्मीरमध्ये राष्ट्रीय सुरक्षा गार्डचे कायमस्वरूपी केंद्र स्थापन केले आहे जे दहशतवादी हल्ल्यांना जलद प्रतिसाद देण्यासाठी आहे. हे केंद्र दिल्ली किंवा इतर ठिकाणांहून हवाई वाहतुकीवर अवलंबून न राहता एनएसजी कमांडोचे जलद वितरण सुनिश्चित करते. एनएसजी कमांडोनी अखनूरमध्ये दहशतवादविरोधी कारवाईत भाग घेतला, जो जम्मूमधील त्यांचा पहिला ऑपरेशन होता. हे केंद्र कठुआ, डोडा, किश्तवाड, उधमपूर, राजौरी, पूंछ आणि रेयासी यांसारख्या जिल्ह्यांमधील वाढत्या दहशतवादी घटनांना उत्तर देते. जम्मूमधील एनएसजी केंद्र कोणत्याही आपत्कालीन परिस्थितीला प्रभावीपणे हाताळण्यासाठी पुरेशा कर्मचारीसह सुसज्ज आहे.

Notes:
भारतीय रेल्वेने वातानुकूलित कोचमधील लिनेनची स्वच्छता सुधारण्यासाठी AI-सक्षम लिनेन निरीक्षण आणि वर्गीकरण सहाय्यक (LISA) सादर केले आहे. पुणे विभागाने विकसित केलेली LISA घोरपडी इंटिग्रेटेड कोचिंग कॉम्प्लेक्स (GICC) येथे कार्यरत आहे. हे लिनेनमधील दोष, डाग किंवा नुकसान ओळखून 100% गुणवत्तेचे निरीक्षण सुनिश्चित करते. AI तंत्रज्ञान मोठ्या प्रमाणातील लिनेनचे अचूक आणि कार्यक्षम निरीक्षण सक्षम करते. प्रणाली मॅन्युअल श्रम कमी करते, कार्यक्षमता सुधारते आणि प्रवाशांच्या सोयीसाठी योगदान देते. LISA स्वच्छ आणि अधिक स्वच्छ प्रवासाचा अनुभव देत लिनेन व्यवस्थापनाचे आधुनिकीकरण करते.

Notes:
स्पेस डॉकिंग प्रयोग (SPADEX) ही भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेची (ISRO) महत्त्वाची मोहीम आहे, जी 26 डिसेंबर 2024 रोजी नियोजित आहे. या मोहिमेचा उद्देश साधारणतः 700 किलोमीटर उंचीवर दोन उपग्रहांचे, चेजर आणि टार्गेट, स्वायत्त डॉकिंग दाखवणे आहे. हा गुंतागुंतीचा प्रक्रिया भविष्यातील आंतरग्रहीय मोहिमा, मानव अंतराळ प्रवास आणि अंतराळ स्थानकाच्या स्थापनेसाठी आवश्यक आहे. या प्रयोगाद्वारे कक्षेत इंधन भरणे आणि क्रू एक्सचेंज यांसारख्या ऑपरेशन्ससाठी महत्त्वपूर्ण तंत्रज्ञानाची पडताळणी केली जाईल, ज्यामुळे भारताच्या अंतराळ क्षमतांमध्ये महत्त्वपूर्ण प्रगती होणार आहे.

Notes:
टांझानियातील न्गोरोंगोरो संवर्धन क्षेत्रातील एका अभ्यासात उप-सहारा आफ्रिकेतील मानव-केप म्हैस संघर्षाचा अभ्यास केला गेला. केप म्हैस (Syncerus caffer) ही आक्रमक प्रजाती असून आफ्रिकन म्हशींच्या चार उपप्रजातींपैकी एक आहे. त्या ठेंगण्या, जाड पायांच्या असून त्यांचे शिंगे विशिष्ट असतात, ज्यांच्या तळाशी जोडलेले असतात, ज्यामुळे “बॉस” तयार होतो. केप म्हशी दलदलीत, पूरमैदानी, गवताळ प्रदेश आणि दक्षिण व पूर्व आफ्रिकेतील जंगलांमध्ये राहतात, दाट झाडीला पसंती देतात. त्या शाकाहारी असून गवत, पाने आणि वनस्पतींवर उपजीविका करतात आणि उत्तम पोहणारे आहेत. या प्रजातीला IUCN ने जवळपास धोका म्हणून वर्गीकृत केले आहे.

Notes:
2024 गुवाहाटी मास्टर्स बॅडमिंटन स्पर्धा सरजू सराय इनडोअर स्पोर्ट्स कॉम्प्लेक्स, गुवाहाटी, आसाम येथे झाली. सतीश करुणाकरण यांनी चीनच्या झू शुआन चेनचा 21-17, 21-14 असा पराभव करत पुरुष एकेरीचे विजेतेपद जिंकले. तनिषा क्रास्टो आणि अश्विनी पोनप्पा यांनी महिला दुहेरीचे विजेतेपद राखले. त्यांनी चीनच्या ली हुआ झोउ आणि वांग झी मेंग यांचा 21-18, 21-12 असा सरळ सेटमध्ये पराभव केला. सतीश 2023 ओडिशा ओपन सुपर 100 चे विजेते देखील आहेत.

Notes:
जपानने १० डिसेंबर २०२४ रोजी झालेल्या २०व्या आशियाई महिला हँडबॉल अजिंक्यपद स्पर्धेत दक्षिण कोरियाला २५-२४ ने पराभूत करून विजेतेपद मिळवले. भारतीय हँडबॉल संघाने या स्पर्धेत सहावे स्थान मिळवले, जे देशाच्या सर्वोत्तम कामगिरीशी जुळते. हा स्पर्धा पहिल्यांदाच भारतात इंदिरा गांधी अरेना येथे आयोजित करण्यात आला होता, ज्याचे आयोजन आशियाई हँडबॉल महासंघ आणि जागतिक हँडबॉल लीग यांनी केले होते.

Notes:
QS शाश्वतता क्रमवारी 2025 मध्ये IIT दिल्लीने भारतात प्रथम स्थान मिळवले आहे. त्यानंतर IIT खडगपूर आणि IIT बॉम्बेचा क्रमांक लागतो. या अभियांत्रिकी संस्थांना त्यांच्या शाश्वतता उद्दिष्टांप्रती असलेल्या वचनबद्धतेसाठी जागतिक स्तरावर ओळखले जाते. यावर्षी शाश्वततेसाठी जागतिक स्तरावर टोरंटो विद्यापीठ पहिल्या स्थानावर आहे. QS शाश्वतता क्रमवारीत पर्यावरणीय आणि सामाजिक जबाबदारीला प्राधान्य देणाऱ्या विद्यापीठांचा समावेश आहे.

Notes:
राष्ट्रीय धरण सुरक्षा प्राधिकरण (NDSA) लवकरच कालेश्वरम लिफ्ट सिंचन योजनेचा (KLIS) अंतिम अहवाल सादर करणार आहे, ज्यात भू-तांत्रिक चाचण्या समाविष्ट नाहीत. KLIS हा तेलंगणातील कालेश्वरम येथे गोदावरी नदीवर आधारित बहुउद्देशीय सिंचन प्रकल्प आहे. हा प्रकल्प 20 जिल्ह्यांतील 45 लाख एकर जमिनीला सिंचन आणि पिण्याचे पाणी पुरवतो, ज्यात हैदराबाद आणि सिकंदराबादचा समावेश आहे. जगातील सर्वात मोठा बहु-स्तरीय लिफ्ट सिंचन प्रकल्प, 500 किमी लांब 13 जिल्ह्यांमधून जातो आणि 1,800 किमीपेक्षा जास्त कालव्यांचे जाळे आहे. हा प्रकल्प मुख्यतः सिंचन, नगरपालिका पुरवठा आणि औद्योगिक वापरासाठी 240 TMC पाणी तयार करतो.

Notes:
कोंडा रेड्डी जमात, विशेषतः असुरक्षित आदिवासी गट, आंध्र प्रदेशातील गोदावरी नदीच्या काठावर राहतात. ते तेलुगू भाषेत खास लहेजात बोलतात आणि स्थानिक देवतांची पूजा करीत लोक हिंदू धर्माचे पालन करतात. कुटुंबे पितृसत्ताक आणि पितृवृत्तीय आहेत. मोनोगामी सामान्य असली तरी बहुपत्नीत्व अस्तित्वात आहे आणि विवाह विविध रीतिरिवाजांद्वारे होतात. त्यांच्या स्वशासनाची व्यवस्था वंशानुगत प्रमुख ‘पेड्डा कापू’ यांच्यामार्फत राखली जाते, जो गावाचा पुजारीही असतो. ते पोडू नावाची फिरती शेती करतात आणि ज्वारी हे त्यांचे मुख्य पीक आहे, तसेच काजू, कापूस आणि मिरची यांसारखी व्यापारी पिके घेतात. त्यांच्या पारंपरिक गोलाकार चिखलाच्या घरांना गवताच्या छपरांनी आच्छादित केलेले असून ते गुजरातमधील भुंगा वास्तुकलेसारखे दिसतात.

Notes:
लहान शेतकऱ्यांना टाळेबंदी विक्रीपासून वाचवण्यासाठी e-NWRs आधारित तारण वित्तीय कर्ज हमी योजना सुरू करण्यात आली. ही योजना लहान शेतकऱ्यांना पिकांच्या विक्रीतून बचाव करण्यासाठी कर्ज उपलब्ध करून देण्याचे उद्दिष्ट ठेवते. कापणीपश्चात वित्तीय सहाय्यासाठी 1000 कोटी रुपयांचा निधी राखीव ठेवण्यात आला आहे. शेतकरी WDRA मान्यताप्राप्त गोदामांमध्ये माल साठवून e-NWRs वर कर्ज घेऊ शकतात. कृषी उद्देशांसाठी 75 लाख रुपयांपर्यंत आणि बिगर कृषी उद्देशांसाठी 200 लाख रुपयांपर्यंत कर्ज कव्हरेज समाविष्ट आहे. ही योजना कर्जसुविधा सुधारते आणि कापणीनंतर शेतकऱ्यांना आर्थिक सहाय्य देते.