Q. ताज ट्रॅपेजियम झोन (TTZ) मध्ये कोणती तीन युनेस्को जागतिक वारसा स्थळे समाविष्ट आहेत?
Answer: ताजमहाल, आग्रा किल्ला आणि फतेहपूर सिक्री
Notes: सर्वोच्च न्यायालयाने फॉरेस्ट रिसर्च इन्स्टिट्यूट (FRI) ला ताज ट्रॅपेजियम झोन (TTZ) मध्ये वृक्ष गणना करण्याचे निर्देश दिले. ताजमहालच्या परिसरातील 10400 चौरस किमी क्षेत्र TTZ अंतर्गत येते आणि त्याचे प्रदूषणापासून संरक्षण करण्यासाठी हे क्षेत्र निश्चित करण्यात आले आहे. यात तीन युनेस्को जागतिक वारसा स्थळे समाविष्ट आहेत – ताजमहाल, आग्रा किल्ला आणि फतेहपूर सिक्री. 1996 मध्ये सर्वोच्च न्यायालयाने TTZ मधील उद्योगांमध्ये कोळसा आणि कोकच्या वापरावर बंदी घातली आणि नैसर्गिक वायूचा वापर किंवा उद्योगांचे स्थलांतर अनिवार्य केले. केंद्र सरकारने पर्यावरण संरक्षण अधिनियम 1986 अंतर्गत TTZ प्रदूषण प्रतिबंधक प्राधिकरण स्थापन केले. TTZ मध्ये चार झोन आहेत – रेड, ग्रीन, ऑरेंज आणि व्हाइट.